Uzmanlar, uzun süreli ekran kullanımıyla bağlantılı olarak gelişen “ekran bağımlılığı” sorununun, çocukların zihinsel ve fiziksel sağlıklarını olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekiyor.
Aileler, yarıyıl tatilinde çocuklarını yalnızca eğlencelik ekran aktivitelerine değil, sağlıklı alışkanlıklar ve sosyal etkinliklerle de yönlendirmeli.
EKRAN BAĞIMLILIĞI NEDİR?
Ekran bağımlılığı, bir kişinin sürekli olarak dijital cihazları kullanma arzusuna ve bu cihazlardan uzak kaldığında kaygı, stres ve huzursuzluk hissetmesine yol açan bir durum.
Uzmanlar, bu bağımlılığın, beyin kimyasını bozabileceğini ve çocukların gelişim süreçlerini olumsuz etkileyebileceğini belirtti.
Çocuk psikolojisi uzmanı Dr. Andrew Prak, ekran bağımlılığının çocuklarda davranışsal değişikliklere yol açabileceğini söyledi:
“Çocuklar, ekranlar aracılığıyla sosyal medya ve dijital oyunlar gibi birçok uyarıcıya maruz kalıyorlar. Bu da dikkat dağınıklığı, depresyon ve kaygı gibi psikolojik sorunları artırabilir. Ayrıca, sosyal becerilerin gelişmesi engellenebilir ve fiziksel sağlık sorunları ortaya çıkabilir.”
FİZİKSEL SAĞLIK ÜZERİNDEKİ ETKİLER
Uzmanlar, çocukların ekran başında geçirdiği zamanın artmasının, obezite, göz yorgunluğu ve postür bozuklukları gibi fiziksel sorunları da beraberinde getirdiğini vurguladı.
Göz sağlığı uzmanı Prof. Dr. Susanna Lee, ekran bağımlılığının göz sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerine dikkat çekti:
“Çocuklar uzun süre ekran başında kaldığında, göz kasları gerilir ve bu da göz kuruluğu, ağrı ve görme problemlerine yol açar. Ayrıca, mavi ışığın etkisiyle uyku düzenleri bozulabilir.”
Ekran karşısında uzun süre vakit geçiren çocuklar, hareketsiz kaldıkları için metabolizmaları yavaşlar ve aşırı kilolu olma riski artar. Bu, çocukluk obezitesinin artan oranlarla ilişkili.
Çocuk endokrinoloji uzmanı Dr. Philip Rogers, “Ekran süresi arttıkça, çocukların fiziksel aktiviteleri azalır ve bu da obeziteye yol açabilir. Ayrıca, çocuklarda erken yaşta tip 2 diyabet gibi sağlık sorunlarının gelişme riski de artmaktadır” şeklinde uyardı.
ZİHİNSEL VE SOSYAL GELİŞİM ÜZERİNDEKİ ETKİLER
Ekran süresi uzadıkça, çocukların sosyal becerileri de olumsuz etkileniyor.
Uzmanlar, dijital oyunlar ve sosyal medya kullanımı yerine yüz yüze iletişimin geliştirilmesi gerektiğini söyledi.
Çocuk gelişimi uzmanı Dr. Elizabeth Morgan, “Çocuklar sosyal medya ve video oyunları gibi sanal dünyalarda zaman geçirirken, empati kurma, duygusal zeka ve sosyal beceriler gibi temel gelişim alanlarında gerilik yaşayabiliyorlar. Bu durum, çocukların okulda ve günlük yaşamda sorunlar yaşamalarına yol açabilir” dedi.
Ayrıca, sosyal medya kullanımının ergenlik dönemi ve gençler üzerinde depresyon ve kaygıyı artırıcı etkileri olduğu biliniyor. Çocuklar, özellikle tanımadıkları kişilerle etkileşim kurarken, zorbalık ve benlik saygısı problemleri yaşayabilirler.
AİLELERE ÖNERİLER: EKRAN SÜRESİNİ YÖNETMEK
Uzmanlar, çocukların tatil döneminde ekran sürelerini yönetmek için ailelere bazı önerilerde bulunuyor:
1. Ekran Süresi Sınırlaması: Amerikan Pediatri Akademisi, 2-5 yaş arasındaki çocuklar için günde 1 saatten fazla ekran süresi önermezken, 6 yaş ve üzeri çocuklar için bu süreyi 2 saate kadar sınırlamayı öneriyor.
2. Alternatif Etkinlikler: Aileler, çocukların ekran başında geçirdikleri süreyi dengelemek için kitap okumayı, açık hava oyunlarını, spor faaliyetlerini ve ailevi etkinlikleri teşvik etmeli. Prof. Dr. Karen Adams, psikolog, “Ailelerin birlikte vakit geçirdiği etkinlikler, çocukların duygusal ve sosyal gelişimleri için çok önemlidir” diyor.
3. Ekransız Zamanlar: Çocukların ekranlardan uzak kaldığı, sadece fiziksel aktivitelerle geçirdikleri zaman dilimleri oluşturulmalı. Dr. James Miller, fiziksel aktivite uzmanı, “Çocukların düzenli olarak hareket etmeleri, sağlıklı büyümelerini ve gelişimlerini destekler” diyor.
4. İyi Bir Uyku Alışkanlığı: Ekranların uyku düzeni üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle, çocukların gece yatmadan en az bir saat önce ekranlardan uzak durmaları gerektiği uzmanlar tarafından belirtiliyor.