Dünya genelinde gerileyen gıda fiyatları, konjonktürel olarak son aylarda artış hızı yavaşlasa da Türkiye’de aralıksız 48 aydır artıyor. Bu yıl mayıs ayında gıda fiyatlarında bir önceki aya göre yüzde 0,8 oranında artış yaşandı. Yılın ilk beş aylık döneminde yüzde 26 oranında yükselen gıda fiyatlarındaki yıllık artış ise yüzde 92,7 olarak hesaplandı.

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonunun Ar-Ge birimi KAMUAR’ın fiyatlarını Ankara’daki marketlerden düzenli olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 64 temel gıda maddesinden oluşan bir gıda sepetini esas alarak hazırladığı gıda fiyatları endeksinin Mayıs 2024 sonuçları açıklandı.

YOKSULARIN HARCAMASININ YÜZDE 35,8’İ GIDA

TÜİK’in en son açıkladığı tüketim harcamalarıyla ilgili istatistiklere göre en zengin yüzde 20’lik kesim tüketim harcamalarının yüzde 16,6’sını, en yoksul yüzde 20’lik kesim ise yüzde 35,8’ini gıda için yapıyor. Dolayısıyla gıda fiyatlarında Türkiye’de son 48 aydır yaşanan kesintisiz artış en fazla sabit gelirli ve yoksul kesimleri etkiliyor. Açıklanan enflasyon bu nedenle bu kesimin gerçek hayatta yaşadığı enflasyonu tam olarak yansıtmıyor. Zira TÜİK enflasyonu hesaplarken gıda harcamalarının ağırlığını yaklaşık yüzde 25 olarak esas alıyor.

AÇLIK RİSKİ ARTIYOR

İktidarın daha sonra “akıl dışı ilan ettiği” ancak yerel seçimlerden önce yeniden uygulamaya başladığı yanlış ekonomik politikaların tetiklediği yüksek enflasyon sürecinin en ağır faturasını gıda fiyatları yüzünden yoksullar ödüyor.

Türkiye’nin, iktidar eliyle bu yanlış politikalarla yıllarca sürecek bugünkü enflasyon sarmalına sürüklendiği Eylül 2021’den bu yana gıda fiyatları yüzde 743 oranında arttı. Diğer bir ifadeyle Eylül 2021’de 100 liraya satın alınan bir gıda sepeti için vatandaşlar bu yıl mayıs ayında 845 lira ödemek zorunda kaldılar.

Gıda fiyatlarındaki artış, mevsimlik etkilerle son aylarda yavaşlasa da ücretli ve emekli gibi sabit gelirliler her geçen ay gelirlerinin daha büyük bir kısmını gıdaya ayırmak zorunda kalıyorlar.

AYLIK FİYAT ARTIŞI

Mayısta et, sebze ve meyve grubu dışındaki gıda harcama gruplarında fiyatlar bir önceki aya göre arttı.  Süt ve süt ürünleri, yağ ve diğer işlenmiş gıda maddelerinde fiyat artışı devam etti.

Mayısta, ekmek-pirinç-un-bulgur fiyatları önceki aya göre ortalama yüzde 0,4 oranında artarken, et ve balık grubu fiyatlarında yüzde 0,2 oranında azalış yaşandı.  Et ve balık fiyatları geçen yılın aynı ayına göre ise yüzde 83,8 oranında arttı. Süt, süt ürünleri ile yumurta grubunda fiyatlar bir önceki aya göre yüzde 3,2 oranında artarken, yağ fiyatlarındaki artış yüzde 5 olarak gerçekleşti.

Meyve fiyatlarının yüzde 1,9 oranında gerilediği mayıs ayında sebze fiyatlarında da bir önceki aya göre ortalama yüzde 1,9 oranında düşüş yaşandı.

Mayısta bakliyat fiyatları önceki aya göre değişmedi. Salça, zeytin, bal, çay, tuz ve benzeri işlenmiş gıda maddelerinden oluşan diğer gıda fiyatları ise yüzde 2 oranında zamlandı.

            Vatandaşlar mevcut gıda tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 64 gıda maddesinden oluşturulan gıda sepetini satın alabilmek için mayısta, bir önceki aya göre yüzde 0,6 oranında daha fazla para ödemek zorunda kaldı.

BEŞ AYLIK DEĞİŞİM

            Gıda fiyatlarında bu yılın ilk beş aylık döneminde ise toplam yüzde 25,8 oranında artış gerçekleşti. Bu dönemde ekmek-pirinç-un-bulgur-makarna fiyatları yüzde 13,5, et-balık fiyatları yüzde 33,7, süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatları yüzde 17,5, yağ fiyatları yüzde 24,4, meyve fiyatları yüzde 48,6, sebze fiyatları yüzde 33, bakliyat fiyatları yüzde 18,8, diğer ürünlerin fiyatları yüzde 13,2 arttı.

YILLIK DEĞİŞİM

            Bu yıl mayısta geçen yılın aynı ayına göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 49,2, et-balık fiyatlarında 83,8, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 60,4 oranında artış oldu. Bir yıl öncesine göre yağ fiyatları yüzde 93 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 121,4, sebze fiyatları ise yüzde 233,5 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 68, diğer gıda fiyatları ise yüzde 79,4 oranında zamlandı.

            Gıda fiyatlarında yıllık olarak ise yüzde 92,7 oranında artış gözlendi.

YILLIK ORTALAMA ARTIŞ

Mayıs 2024 sonu itibariyle son 12 aylık ortalama gıda fiyatları ise bir önceki 12 aylık ortalama fiyatlara göre yüzde 99,2 oranında arttı.

MERKEZ YÖNETİM KURULU