Doğum yapmak, doğum olayı ve çocuktan dolayı Devlet memurlarına bazı haklar sağlamaktadır.
Doğum yapan memurlara; hamilelik döneminden dolayı, doğum olayından dolayı ve çocuktan dolayı çeşitli haklar tanınmıştır. Bunlardan bazıları şöyle:
**Mazeret izni hakkı
Hamile memurun, doğumdan önce 8 hafta (çoğul gebelikte 10 hafta) analık izni kullanma hakkı vardır. Memurun, doğum öncesinde sağlık durumunun çalışmaya uygun olması halinde doğum tarihinden önceki 3 haftaya kadar çalışması durumunda, kullanamadığı analık izni sürelerini doğum sonrası analık izni ile birleştirerek kullanabilir. Doğumun erken gerçekleşmesi halinde de, doğum öncesi kullanılamayan analık izni süreleri doğum sonrası kullanılacak analık izni süreleri ile birleştirilecek kullanılabilir.
Doğum yapan memur, doğumun gerçekleştiği tarihten itibaren de 8 hafta süre ile analık iznine hak kazanır. Memurun, doğum öncesinde sağlık durumunun çalışmaya uygun olması halinde doğum tarihinden önceki 3 haftaya kadar çalışması durumunda, memurun doğum öncesinde kullanmadığı 5 haftaya (çoğul gebelikte 7 haftaya) kadar olan süre de doğumdan sonra kullanılacak 8 haftalık analık izni süresine eklenir. Öte yandan, erken doğum halinde doğum öncesi kullanılamayan analık izni süreleri doğum sonrası kullanılacak analık izni süresine eklenir.
Çocuğun ölü doğması halinde de (düşük yapma hali hariç) doğum sonrası mazeret izni haklarından aynı şekilde yararlanılır.
**Gece nöbeti ve gece vardiyası
Hamile memurun, günün 24 saatinde devamlılık gösteren hizmetlerde çalışıyor olması halinde; (tabip raporuna istinaden) hamileliğinin 24 üncü haftasından önceki sürelerde ve 24 üncü haftasından itibaren gece nöbeti tutmama ve gece vardiyasında çalışmama hakkı vardır.
Doğum yapan memurun, günün 24 saatinde devamlılık gösteren hizmetlerde çalışıyor olması halinde; doğumdan sonraki iki yıl süre içerisinde gece nöbeti tutmama ve gece vardiyasında çalışmama hakkı vardır.
Çocuğun ölü doğması halinde de (düşük yapma hali hariç) doğum sonrası gece nöbet tutmama ve gece vardiyasında çalışmamam haklarından aynı şekilde yararlanılır.
**Süt izni hakkı
Doğum yapan memurun; doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren (doğum öncesi analık izni süresinden aktarılan süreler dahil) ilk altı ayda günde 3 saat, ikinci altı ayda günde 1,5 saat süt izni kullanma hakkı vardır.
**Ücretli yarım zamanlı çalışma hakkı
Doğum yapan memurun, çocuğun hayatta olması kaydıyla ve isteği üzerine; doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren (doğum öncesi analık izni süresinden aktarılan süreler dahil) birinci doğumda iki ay, ikinci doğumda dört ay, sonraki doğumlarda ise altı ay süreyle günlük çalışma süresinin yarısı kadar çalışmayı isteme hakkı vardır. Çoğul doğumlarda bu sürelere birer ay ilave edilir. Çocuğun engelli doğması veya doğumdan sonraki on iki ay içinde çocuğun engellilik durumunun tespiti hâllerinde bu süreler on iki ay olarak uygulanır.
**Aylıksız izin hakkı
Doğum yapan memurun; doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren (doğum öncesi analık izni süresinden aktarılan süreler dahil) 24 aya kadar aylıksız izin kullanabilme hakkı vardır.
**Çocuk yardımı hakkı
Doğum yapan memurun; canlı doğan birinci çocuğundan dolayı 300 TL, ikinci çocuğundan dolayı 400 TL, üçüncü ve sonraki çocuğundan dolayı da 600 TL tutarında doğum yardımı alma hakkı vardır.
**Ücretsiz yarım zamanlı çalışma hakkı
Doğum yapan memurun, çocuğun hayatta olması kaydıyla ve isteği üzerine; doğum sonrası analık izni süresinin (doğum öncesi analık izni süresinden aktarılan süreler dahil) bitiminden itibaren (bu sürenin sonunda ücretli yarım zamanlı çalışma hakkından yararlanılması halinde bu sürenin sonunda), çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden ay başına kadar olan dönemde, haftalık çalışma saatlerinin yarısında (yarım ücretle) çalışmayı isteme hakkı vardır. (Konuya ilişkin yönetmelik henüz çıkmadığından, memurlar bu haktan şimdilik yararlanamıyorlar)
