Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç, YÖK bünyesinde kurulan Üniversite-Sanayi İşbirliği (ÜSİ) Komisyonu’nun imza attığı verimli çalışmalarıyla bu alan için öngörülen tüm mekanizmaların sağlıklı yürümesini sağlayacak can suyu niteliğindeki kararların tüm ilgili kurum ve kuruluşlara iletilerek takip edildiğini söyledi. Saraç, bu kararların 11. Kalkınma Planı’nda da yerini aldığını belirterek, yeni YÖK olarak teknoloji ve sanayi üretimi bakımından gelişmiş ülkelerde, kalkınmanın anahtarı olarak görülen üniversite-sanayi işbirliğini odağına alan çalışmalar yürüttüklerini anlattı.
‘ASELSAN AKADEMİ’DE 446 ÇALIŞAN LİSANSÜSTÜ EĞİTİM GÖRÜYOR’
YÖK olarak üniversite-sanayi işbirliğini arttırmaya yönelik kamuoyunda ‘yükseköğretimde sessiz devrim’ diye adlandırılan önerilerinin Temmuz 2017’de yasalaşan Üretim Reform Paketi’nde yer aldığını hatırlatan Saraç, bu düzenleme sonrasında süreçlerin geliştirilerek devam ettiğini söyledi. Saraç, konuşmasına şöyle devam etti:
“Gelecek 10 yıl için güçlü nesiller yetiştirme sloganıyla ilk kez başlatılan ‘YÖK 100/2000 Doktora Burs Programı’ kapsamında, devlet üniversitelerinde 100 tematik alanda doktora yapanlara burs verildi. YÖK ile ASELSAN arasında Ağustos 2017’de imzalanan işbirliği protokolüyle kurulan ASELSAN Akademi’nin, Türkiye’de üniversite-sanayi dayanışmasına yeni bir boyut kazandırdı. Sanayide çalışan insan kaynağının, çalıştığı projelerdeki yetkinliklerini daha da geliştirmek üzere üniversite kampüsüne gitmek yerine iş yerlerine gelen hocalardan ders almaları prensibiyle kurulan ASELSAN Akademi’de 446 çalışan lisansüstü eğitimine devam ediyor.
YÖK’TE KURULAN KOMİSYON BAŞARILI ÇALIŞMALAR YÜRÜTÜYOR
Eski Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık ile gerçekleştirdiğimiz bir görüşmede üniversite-sanayi işbirliğinin daha ileri boyuta taşınması maksadıyla YÖK bünyesinde bir ‘Daimi Üniversite-Sanayi İşbirliği Komisyonu’ kurulmasını teklif ettik. Teklif olumlu karşılanarak komisyon kuruldu. YÖK bünyesinde kurulan ve ana gündem maddeleri ‘üniversite-sanayi iş birliğine ilişkin sorunların tespiti, üniversite-sanayi ilişkilerinin sıhhatli bir zeminde sürdürülebilmesi ve bu bağlamda Yükseköğretim Kurulu ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na öneriler sunulması’ olan daimi komisyonunun ilk toplantısı 14 Mayıs 2015’te YÖK’te gerçekleştirildi. Komisyon, millileşme ihtiyacı duyulan sektörlerden sağlık, savunma, enerji, haberleşme ve tüketici elektroniği alanlarını öncelikli olarak ele aldı. YÖK Üyesi Prof. Dr. Mehmet Çelik’in başkanlığını yürüttüğü komisyonun üyeleri arasında Strateji Bütçe Başkanlığı, Savunma Sanayi Başkanlığı, YÖK, Türk Standartları Enstitüsü, TÜBİTAK, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, ODTÜ, Bilkent Cyberpark, İstanbul Ticaret Odası, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, Çalık Enerji Danışmanı, Türk Telekom, Arçelik, Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı, SAHA İstanbul gibi geniş bir katılımın bulunuyor. Komisyonla yıllardan beri üniversite-sanayi işbirliğiyle ilgili olarak çeşitli kurum ve kuruluşlarca yürütülen bağımsız çalışmalar yerine koordinasyon içinde daha verimli çalışmalar yürütülüyor. Bu bağlamda, üniversite-sanayi işbirliğinde karşılaşılan sorunlar ve bunlara dair çözüm önerileri her ay farklı bir sektör özelinde görüşülerek, toplantı sonunda alınan tavsiye kararları ilgili kurum ve kuruluşlara resmi yazıyla iletiliyor. Komisyonunun verimli çalışmalarıyla üniversite-sanayi işbirliği için öngörülen tüm mekanizmaların sağlıklı yürümesini sağlayacak aksiyon odaklı kararlar alınarak ilgili kurum ve kuruluşlara iletiliyor. Bu kararlar, üniversitelerimizde üretilen bilimsel bilginin sanayiye aktarılması için gerekli ekosistemi oluşturma konusunda bir can suyu niteliğinde.
KOMİSYONDA ALINAN KARARLARDAN 14’Ü 11. KALKINMA PLANI’NDA YER ALDI
Bugüne dek sekiz kez toplanan ve adeta bir meclis ihtisas komisyonu gibi çalışan ÜSİ Komisyonu’nda ilk beş toplantıda alınan kararlardan 14’ü, Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanan 11. Kalkınma Planı’nda yer aldı. YÖK bünyesinde kurulan Üniversite-Sanayi İşbirliği Komisyonu’nun verimli çalışmasıyla üniversite-sanayi işbirliği için öngörülen tüm mekanizmaların sağlıklı yürümesini sağlayacak kararların 11. Kalkınma Planı’nda yer bulmasından dolayı büyük memnuniyet duyuyorum. Bu kararların ortak hedefinde, Ar-Ge ve yenilik ekosisteminin geliştirilmesiyle teknolojik gelişimin ve rekabetçi üretimin desteklenmesinin bulunuyor.
ÜNİVERSİTELERDEKİ ARAŞTIRMA ALTYAPILARI VERİMLİ KULLANILACAK
ÜSİ Komisyonu’nda bugüne dek alınan kararlardan en önemlilerinden biri üniversitelerdeki araştırma altyapılarının verimli kullanımına yönelik. Buradaki altyapının ekonomiye kazandırılması için bir dizi karar planda yer buldu. Bu kapsamda, üniversitelerdeki mevcut araştırma altyapılarının makine-teçhizat, insan kaynağı, araştırma faaliyetleri ve verdikleri test hizmetleriyle ilgili güncel bilgilerinin yer aldığı bir veri tabanı oluşturulacak. Üniversite kampüslerinde yer alan araştırma merkezleri kamu teşviklerinden gerektiği gibi faydalanamadı ve finansman ve işbirliği yetersizliklerinin çözümüne yönelik önlemler de 11. Kalkınma Planı’nda yer aldı. Bu konuda üniversitelere çeşitli kolaylıklar getirildi. Endüstriyel kümelenmiş bölgelerdeki mevcut ve yeni kurulacak araştırma altyapılarına özel sektörün ortak ya da etkin paydaş olması desteklenecek; belli alanlara sadece araştırma altyapısı ve sanayi işbirliği projeleri özelinde kamu destek sistemi geliştirilecek. Ayrıca, araştırma altyapılarının alanlarına göre kendi aralarında ve sanayi ile ulusal ve bölgesel düzeyde işbirliği yapmasına imkân verecek Ar-Ge platformları oluşturulacak.
KRİZ YARATAN FİKRİ MÜLKİYET HAKLARINA YENİ DÜZENLEME
Komisyonda üniversite-sanayi işbirliğinin en kritik ara yüzlerinden olan teknoparklar ve TTO’larda işleyiş ve yönetimsel bir takım aksaklıkların çözülmesini sağlayacak birtakım yeniliklere yönelik kararlar alındı. Türkiye’de buluş sahiplerine yeteri kadar gelir payı aktarılamaması, patent koruma maliyetlerinin yüksek olması gibi fikri mülkiyet haklarının korunması ve ticarileştirilmesini engelleyen faktörlerin buluş lisanslama hacminin ve gelirlerinin düşük olmasına neden oldu. ÜSİ Komisyonu’nda Ar-Ge sonuçlarının ticarileşmesi sürecinin daha kolay işlemesi ve ara yüzlerin daha etkin yönetimi için de bir dizi karar alındı. Bu kapsamda, öğretim üyeleri ve sanayi arasında krizlere sebep olan fikri mülkiyet haklarıyla ilgili mevzuattaki eksiklikler tamamlanmış olacak. Artık, üniversiteler öğretim üyelerine fikri haklarla ilgili kaynak aktarabilir hale gelecek. Böylece öğretim üyelerinin buluşları karşısında gelir elde edebilmelerinin de önü açılacak. Ar-Ge’si tamamlanan ürünlerin ticarileştirilmesi ve üretimine yönelik teşvik mekanizmalarının geliştirilmesi, ithal ürün ikamesinde ürünü olan Teknopark firmalarının işbirliklerine destek olunacak. Üniversite adına tescil edilmiş fikri hakların TTO şirketine devredilebilmesi, farklı statüdeki TTO’ların yükseköğretim kurumlarındaki fikri haklarının ticarileştirilmesi, hak sahibi öğretim elemanına lisans gelir ödemesi yapılabilmesi ve finansal sürdürülebilirliğinin sağlanması konularında yaşanmakta olan sorunlar tespit edilerek mevzuatta iyileştirmeler yapılacak.
SANAYİCİLERİN BİLİMSEL SORUNLARI ÜNİVERSİTELERDE TEZ KONUSU OLACAK
Alınan kararla sanayicilerin üretim konularını üniversitelere havuz halinde sunma imkânı tanındı. Artık, sanayici, araştırmak istediği konuları, tez havuzu olarak üniversitelere sunabilecek. Hocalar, bu konuları öğrencilere tez konusu olarak verebilecek. Sanayiciler de bu konuda üniversiteler mali destekte bulunabilecek. Artık sanayi odaları, tez havuzu oluşturabilecek, herhangi bir üniversite de bu tez havuzundaki konulardan tezler yapılabilecek. Böylece sanayicilerin bilimsel sorunları üniversitede çözülecek. Üniversite-sanayi İşbirliği Komisyonu’nun çalışmaları tüm hızıyla devam ediyor. Tüketici elektroniği, ilaç ve tıbbi cihaz ile enerji sektörleri özelinde de toplantılar yapıldı.”