Milyonlarca çalışanı çok yakından ilgilendiren yıllık izin düzenlemesi ile ilgili yenilikleri  İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Mert Nayır kaleme aldı.

Normal şartlar altında bu yazıyı yaz mevsimi öncesi veya bayram arifelerinde hazırlardım.Çünkü bu zamanların en çok merak edilen soru ve sorunudur “Yıllık İzin Uygulamaları…” Okuların ara tatilleri fazlalaşınca, resmi bayram tarihleri yaklaşırken, çalışma hayatı temposuna nefes olan dini bayramlarımızda yavaş yavaş yazı es geçmeye başlarken,e bir de erken rezervasyon reklamları dönüyorsa ekranlarda,sizler için ele almanın tam vaktidir diye düşündük.

4857 sayılı İş Kanun’un 53 üncü maddesine göre;“İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi; a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden,(14) b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden,(20) c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden,(26)

Az olamaz…”

54 üncü maddeye göre ise “…İşçinin gelecek izin hakları için geçmesi gereken bir yıllık hizmet süresi, bir önceki izin hakkının doğduğu günden başlayarak gelecek hizmet yılına doğru … hesaplanır.”

Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesine göre ise “ İş Kanununun 53 üncü maddesinin birinci fıkrası ile 54 üncü maddesindeki esaslar ve 55 inci maddesindeki durumlar göz önünde tutularak her işçinin yıllık ücretli izne hak kazandığı tarih … yıllık ücretli izin kayıt belgesine yazılır…”

Yukarıda sıralı maddelere göre; yıllık izin hesabında,işyerinde ilk işe girilen tarihe göre yıllık dönemlerin tamamlanmasına dikkat edilir.Örneğin,1 Haziran günü işe başlayan bir işçinin yıllık izin hakkı her yıl 1 haziran günü başlar. 1 Haziran 2019 tarihinde işe başlayan işçi,ilk defa 1 Haziran 2020 günü yıllık izne hak kazanır.

İşçinin,izin süresine rastlayan pazar günleri ile ulusal bayram ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz ve kesin suretle izne ilave edilir.14 gün izne çıkan bir işçinin izin süresi içine rastlayan 2 pazar günü ile birlikte 16 gün izni olur.

Yıllık izin hesabında, yaşlılara ve gençlere istisnai ayrıcalık tanınmıştır.Belirtilen yıllık izin sürelerinin dışında;

onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle,elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamayacaktır.

İzin sürelerinin en önemli amacı,çalışma dönemi boyunca efor sarfeden işçilerin dinlenmeleri,moral ve beden enerjisini toplayıp yeniden iş başı yapmalarıdır. Bu sebeple yıllık ücretli izin süresince,çalışanların başka iş veya işyerlerinde çalışmaları da yasaktır.

Şayet,yıllık ücretli iznini kullanmakta olan işçinin izin süresi içinde ücret karşılığı bir işte çalıştığı anlaşılırsa, bu izin süresi içinde kendisine ödenen ücret,işveren tarafından geri alınabilir. Ayrıca, işveren, isterse bu personelin hizmet akdini, 4857 sayılı iş Kanunu’nun 25/II-(e) bendi uyarınca tazminatsız olarak feshedilebilir.

4857 sayılı Kanun’un 56 ıncı maddesinde 2016 yılında yapılan değişikliğe istinaden; Yıllık izinler en fazla 3’e bölünüp bir bölümü 10 günden az olamazken, değişiklik sonrası yıllık izinler 5’e bölünebilecek ve bir bölümü 6 günden az olamayacak. Dolayısıyla, değişiklik sonrası 14 günlük yıllık izin hakkı olan işçi iznini, 6 gün, 1 gün, 1 gün, 1 gün, 5 gün şeklinde kullanabilecek.

Yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz izin verilebilmektedir

Çalışanlar ücretlerini çalışmış oldukları ayı takip eden ayın başında alırlar,bu sebeple işçi yıllık izne çıkacak ise işveren izin süresini peşin ödemelidir. (4857 md. 57)

Kaynak: Gazetevatan