İnsanoğlu her zaman yeni yerleri keşfetmeye ve bildiklerinin sınırlarını zorlamaya meraklı olmuştur.

Ancak uzay hayal edilemeyecek kadar geniştir ve insanların ne kadar uzağa seyahat edebildiğini anlamak kolay değildir.

Bu soruyu cevaplamanın iki yolu var: İnsanların uzayda ne kadar uzağa seyahat ettiğine bakarak (mürettebatlı görevlerle) veya uzaya gönderilen en uzak insan yapımı nesneyi inceleyerek (mürettebatsız görevlerle).

Apollo 13 Ay görevi

İnsanları Dünya’dan en uzağa seyahat etmeye yönlendiren görev, Apollo 13’e ve gemideki üç astronota aittir: John Swigert, Fred Haise ve James Lovell.

Oldukça ilginç bir şekilde Apollo 13, Ay’a insan indirmeyi amaçlayan üçüncü görevdi. Ancak görevin üçüncü gününde meydana gelen patlama, Apollo 13’ün Ay’a iniş planlarından vazgeçilmesine neden oldu.

Patlama bir oksijen tankında meydana geldi ve daha sonra başka bir oksijen tankının arızalanmasına neden oldu.

Bir noktada Apollo 13 modülündeki astronotlardan biri olan James Lovell, tanktan çıkan bir gazın (oksijen olduğu ortaya çıktı) görüldüğünü belirtti.

Patlama, üç yakıt hücresinden ikisinin arızalanmasına neden oldu ve komuta modülünün (CM) elektrik, ışık ve su kaynağını tehlikeye attı. Sonunda üç yakıt hücresi de yok olacaktı.

Gemideki üç astronotun hayatta kalmasını sağlamak için CM’yi boşaltmak ve hala sağlam olan Ay Modülüne (LM) taşınmak zorunda kaldılar.

Astronotlar şimdilik modülün içinde güvendeyken, Houston’daki görev kontrolörlerinin onları Dünya’ya geri getirmenin bir yolunu bulması gerekiyordu. Neyse ki bunu yaptılar ve sonunda astronotları sağ salim evlerine geri getirdiler.

Tüm bu kaosun ortasında Apollo 13 mürettebatı Dünya’ya en uzak insan olma rekorunu kazandı.

Bunu, Dünya’ya dönüş manevraları sırasında Ay’ın uzak tarafına gittiklerinde başardılar.

Bu noktada, üç astronot Dünya’dan yaklaşık 400 bin 171 km uzaktaydı ve insanların uzayın derinliklerine kadar kat ettiği en uzak mesafenin rekorunu elinde tutuyordu.

Artemis I görevi

Daha yakın zamanlarda Artemis I görevi sırasında Orion uzay aracı Apollo 13’ün ulaştığı mesafeye kadar gitti. Orion’da insan bulunmuyordu ama içinde bir manken vardı.

Artemis misyonu, Apollo misyonunun devamı niteliğinde ve insanları Ay yüzeyine döndürme planlarının önemli bir parçası.

Ay’da, insanları Mars’a göndermek için bir platform görevi görebilecek bir üs kurulması yönünde bile görüşmeler yapılıyor. Dolayısıyla gelecekte Apollo 13’ün rekorunu geçmemiz mümkün görünüyor.

Uzaydaki en uzak insan yapımı nesne

Artık insanların uzayda kat ettiği en uzak mesafeyi ele aldığımıza göre, artık insanoğlunun uzayda yaptığı en uzak nesneye bakabiliriz.

Bu rekor Voyager 1’e ait. 1 Ocak 2024 itibarıyla Güneş’ten 162 AU’dan (astronomik birim) biraz daha uzakta bulunuyor.

Voyager 1’in kardeşi Voyager 2, Güneş’ten 135 AU’dan daha uzak bir mesafede ikinci sırada yer alıyor (1 Ocak 2024 itibarıyla).

Bu ikiz uzay sondaları, Ağustos ve Eylül 1977’de Cape Canaveral, Florida’dan ayrı ayrı fırlatıldı. Kırk yıllık yolculuklarında iki uzay aracı birçok görevi ve kritik başarıyı tamamladı.

(1 AU = 150 milyon km)

İlk görev hedefleri Jüpiter ve Satürn’ü, uydularını ve Satürn’ün halkalarını keşfetmekti. Voyager 2, Uranüs ve Neptün’ün yanından geçerek o yöne doğru yoluna devam etti.

Ancak Voyager 1, Voyager 2’nin yoluna dik bir yönde ve güneş sistemi düzleminin dışına uçmasını sağlayacak bir yol izledi. Voyager 1, Satürn’ün yanından uçtuktan sonra bu teğetsel rotayı izledi.

Şu anda her iki Voyager da heliosferi geçti. Heliosfer teknik olarak güneş sistemimizin son sınırını temsil eder ve esas olarak güneş rüzgarı ve Güneş tarafından yayılan yüklü parçacıklardan oluşur.

Heliosferin ötesindeki bölgeye yıldızlararası ortam (ISM) adı verilir. Voyager sondaları şu anda resmi olarak ISM’de.

Voyager’ların şu anki görevi ISM hakkında toplayabildiği her türlü veriyi toplamak ve bunları Dünya’ya geri iletmektir.

Zaman zaman iletişim kopuyor

Büyük mesafeler nedeniyle, bu bilginin iletilmesinde bazı zorluklar yaşandı. 21 Temmuz 2023’te Voyager 2’ye gönderilen bazı komutlar, anteninin Dünya’dan 2 derece uzaklaşmasına neden oldu.

Görev kontrolörleri gerekli düzeltmeyi ancak 4 Ağustos 2023’te gerçekleştirdi ve Voyager 2 ile NASA Derin Uzay Ağı arasındaki iletişim yeniden başladı.

İki Voyager şu anda çalışmaya devam ederken NASA, bilimsel bilgi toplamanın yalnızca 2025 yılına kadar devam edeceğini öngörüyor.

NASA, 2036 yılına kadar potansiyel olarak araç bilgisi toplayabileceğine ve NASA Derin Uzay Ağı ile iletişim kurabileceğine inanıyor. Bu bağlantı, uzay sondasında yeterli güç olduğu sürece devam edecek.