Türkiye’de milyonlarca kişi emeklilik hayali kurarken, en önemli şartlardan biri olan prim günü konusunda zorluk yaşayanlar da az değil. Özellikle sigorta başlangıç tarihi, prim gün sayısı ve çalışma statüsü gibi unsurlar emekliliğin anahtarı olurken, eksik prim günü olanlar için yasal çözüm yolları da mevcut.
PRİM GÜNÜNÜ TAMAMLAMADAN EMEKLİLİK MÜMKÜN DEĞİL
Emeklilik için yaş ve sigortalılık süresi kadar prim günü şartı da büyük önem taşıyor. İlk sigorta giriş tarihi, emeklilik koşullarını belirlerken, eksik günü olanlar emekli olamıyor. Bu durumda ne yapılabilir? SGK Uzmanı Özgür Erdursun, eksik prim günleriyle ilgili detaylı açıklamalarda bulundu.
SSK VE EYT’LİLER İÇİN ŞARTLAR
8 Eylül 1999 öncesinde sigorta girişi olan EYT’liler için yaş şartı olmaksızın 5000 ila 5975 gün arasında prim ödemesi gerekiyor. Ancak bu gün sayısını tamamlayamayan kişiler için 3600 günle de emeklilik imkânı var: kadınlar için 58, erkekler için ise 60 yaşında.
BAĞ-KUR’LULARA ÖZEL KURALLAR
Bağ-Kur kapsamında olanlarda ise durum farklı. Kadınlar 7200 gün, erkekler ise 9000 gün primle yaş şartı aranmaksızın emekli olabiliyor. Alternatif olarak, kadınlar 56, erkekler 58 yaşında 5400 gün ile emeklilik hakkı elde edebiliyor.
1999-2008 ARASI SİGORTALILAR NE YAPMALI?
9 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 tarihleri arasında sigortalı olanlar için SSK’da kadın ve erkekler 7000 gün prim ile kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilir. Aynı tarihlerde 4500 gün prim ve 25 yıl sigortalılık süresi ile de emeklilik mümkündür.
Bağ-Kur’da ise bu dönemde kadın ve erkeklerin 9000 günle emekli olmaları gerekiyor. 5400 gün primi olan kadınlar 60, erkekler ise 62 yaşında emekli olabilirler.
EKSİK GÜNLER İÇİN BORÇLANMA HAKKI
Eksik günü olanlar için çözüm yollarından biri, 5510 sayılı yasanın 41. maddesi ile gelen borçlanma hakkı. Bu kapsamda doğum, askerlik, yurtdışı çalışma gibi nedenlerle eksik kalan günler toplu para ödenerek satın alınabiliyor.
Günlük borçlanma bedeli 2025 itibarıyla:
Yurt içi borçlanmalar için: 277,39 TL ile 2.080,43 TL
Yurt dışı borçlanmalar için: 390,08 TL ile 2.925,60 TL
BAĞ-KUR İHYASI VE İSTEĞE BAĞLI SİGORTA
Bağ-Kur’lu olup primlerini geçmişte ödemeyenler, bu günleri ihya ederek yeniden aftifleştirebiliyor. Günlük ödeme tutarı 299,06 TL ile 2.242,95 TL arasında değişiyor.
İsteğe bağlı sigorta ile de eksik günler tamamlanabilir. Ancak unutulmamalı ki 1 Ekim 2008 sonrası isteğe bağlı sigorta ödemeleri sadece Bağ-Kur (4/B) statüsüne sayılıyor. 2008 öncesinde memur olanlar, ayrıldıktan sonraki altı ay içinde başvururlarsa 4/C iştirakçi primi ödeyebiliyor. Ayrıca isteğe bağlı sigorta primi aylık 8.321,76 TL iken, isteyenler bunun 7,5 katına kadar yani 62.413,20 TL ödeme yapabiliyor.
SON 2520 GÜN KURALI: HANGİ STATÜDEN EMEKLİ OLACAKSINIZ?
Emeklilik statüsü belirlenirken, son 2520 prim günü dikkate alınıyor. Bu sürede hangi statüden (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) daha fazla prim ödenmişse, emeklilik o statüden gerçekleşiyor.
Eğer son 1260 günden fazla süre isteğe bağlı Bağ-Kur primi ödenmişse, kişi Bağ-Kur şartlarına tabi olur. Şirket ortaklığı ya da kendi adına işyeri olanlar da otomatik olarak Bağ-Kur’lu sayılır. Ancak Anonim Şirket ortakları yönetim kurulu üyesi değilse, şirketlerinde SSK’lı (4/A) olarak çalışabilirler.
SAHTE SİGORTALILIĞA DİKKAT
SGK, fiilen çalışmadan yapılan sigorta girişlerini sahte olarak değerlendiriyor. Bu tür işlemler tespit edilirse, emeklilik hakkı iptal edilebilir.
