ABD’nin ticari ortaklarına baskı yapmak için dolar silahını kullanması, küresel ekonomide yeni bir arayışı doğuruyor. Rusya, Çin ve Hindistan başta olmak üzere dünyanın en büyük ticari faaliyetlerini gerçekleştiren güçleri, anlaşmaları yerel para birimleri üzerinden imzalamak için çalışmalarını sürdürüyor.
ABD yaptırım ve ekonomik saldırılarına karşı durmak isteyen yönetimler, ulusal para birimi kullanımını yaygınlaştırarak ABD’nin baskı aracı olarak kullandığı doların etkisini kırmayı hedefliyor.
RUSYA İLE ÇİN KARARLI BİR ŞEKİLDE İLERLİYOR
Bu girişimler kapsamında Haziran 2019’da, Rusya Maliye Bakanı Anton Siuanov ve Çin Halk Bankası Başkanı Yi Gang, karşılıklı ödemelerde dolar yerine ulusal para birimine geçiş yapmak üzere hükümetler arası bir anlaşma imzaladı.
Rus yetkililerden yapılan açıklamada, Rusya ile Çinli işletmeler arasındaki ticari ilişkilerde, ulusal para birimleri ödemeleri için yeni mekanizmaların zaten geliştirildiği belirtilmişti.
Son olarak Çin’de 34 havalimanına yakıt sağlayan Gazprom Neft ile Çin’in ulusal jet yakıtı tedarikçisi arasında, ABD doları cinsinden ödeme yapmaktan ‘vazgeçme’ konusunda uzun süren görüşmelerin ardından, anlaşmaya varıldı.
Gazprom Neft’in CEO’su Alexander Dyukov, Çin’in ulusal jet yakıtı şirketi ile anlaşmaya varıldığını duyurdu.
Dyukov, “Eylül’den itibaren başlıyoruz ve jet yakıtı için tüm alanlarda yuana geçebiliriz.” dedi.
Dyukov ayrıca, Rus havaalanlarındaki Çin havayollu şirketlerinin de, yakında Rus rublesi ile yakıt satın almak için ödeme yapabileceklerini söyledi.
RUSYA İLE TÜRKİYE ÇALIŞIŞIYOR
Ekim 2019’da, Rusya ve Türkiye arasında ticarette ulusal para birimlerinin kullanımını artırmak amacıyla imzalanan anlaşma kapsamında, iki ülke arasındaki ticarette kademeli olarak ruble ve lira kullanımının artırılacağı kaydedildi.
Anlaşma sayesinde Türk bankalarının Rusya’nın SWIFT alternatifi SPFS’ye (Mali Mesajlaşma Sistemi) bağlantısının ve Rus MIR kartının Türkiye’de kullanımının genişletileceği belirtildi.
Rusya daha önce Çin, Vietnam ve Türkiye de dahil olmak üzere ulusal para birimleri cinsinden ticarete geçişi kabul etmişti.
HİNDİSTAN S-400’LERİ RUBLE İLE ALDI
Rusya ve Hindistan arasında imzalanan S-400 füze savunma sistemlerinin satış kontratı da, ruble cinsi para birimiyle gerçekleştirildi. Rus uzmanlar, Washington’un yaptırım politikasını ağırlaştırmaya devam etmesi durumunda ülkelerin askeri anlaşmaları ulusal para birimleri üzerinden imzalama uygulamasının yaygın bir hal alacağını belirtmişti.
Öte yandan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Hindistan ile serbest ticaret anlaşması için yakın gelecekte bir anlaşma taslağı hazırlanmasına ilişkin ilk müzakere turunun başlayacağını açıkladı.
Putin açıklamasında, Hindistan ile ticarette ulusal para birimlerinin kullanımını artırmak istediklerini vurguladı.
BAŞKAN ERDOĞAN, ‘BU MESELE ACİLİYET KAZANDI’ DEMİŞTİ
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2019’da Kuala Lumpur Konferans Merkezi’ndeki “Kuala Lumpur Zirvesi”nde, “Kalkınmanın Önceliği ve Sınamalar” temalı yuvarlak masa toplantısına iştirak etmiş, buradaki konuşmasında, ”Birlikte ne yapabiliriz sorusuna odaklanmamız gerektiğine inanıyorum. Malumunuz, bir süredir ikili ticaretimizi döviz baskısından kurtarmamız gerektiğini hep ifade ediyoruz. Yabancı paralarla ticaret yerine milli paralarımızla ticaretin önemine dikkati çekiyoruz. Kendi ödeme sistemlerimizin olmayışı finans piyasalarımızı şoklara ve manipülasyonlara karşı kırılgan hale getiriyor.” ifadelerini kullanmıştı.
Bunu engellemek amacıyla Rusya, Çin, Brezilya gibi ülkelerle alternatif ödeme sistemleri geliştirmeye çalıştıklarını belirten Erdoğan, “Ticaret savaşlarının konuşulduğu bir dönemde milli paralarla ticaret meselesi aciliyet kazanmıştır. Şimdiye kadar oldukça başarılı sonuçlar aldığımız bu konuda sizlerle beraber çalışmaya hazırız.” açıklamasında bulunmuştu.
2018’DE İSLAM ÜLKELERİNE ÇAĞRI
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kasım 2018’de daimi başkanlığını yürüttüğü İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Ekonomik ve Ticari İşbirliği Daimi Komitesi’nin (İSEDAK) 34. Toplantısı’nda İslam ülkelerine, ‘Aramızdaki ticarette milli para birimleri kullanmamız, emperyalist prangaları parçalamamız bakımından son derece önemlidir.’ şeklinde seslendi.
İslam ülkelerinin aralarındaki ticareti artırması gerektiğini vurgulayan Erdoğan, ‘Ticaretimizi ne kadar artırırsak o kadar güçlü oluruz. Yerli ve milli paramızı kullanmaktan başka çıkış yolu yok, aksi halde döviz kuru altında eziliriz.’ ifadelerini kullanmıştı.
