Kalıcı solunumsal yakınmalarla birlikte nefes alıp vermede zorluk ile karakterize, yaygın, önlenebilir ve tedavi edilebilir bir akciğer hastalığı olan KOAH, dünyada yetişkin nüfusun 10’da birini etkiliyor. Dünya çapında en yaygın üç ölüm nedeninden biri olan KOAH’la ilgili Türk TORAKS Derneği’nden yapılan açıklamada, günümüzde tütün kullanımının yanında, iç ve dış ortamda fosil yakıt (odun, kömür, petrol, gaz) ile biyokütle (bitki sapları, tezek vb) dumanına ve hava kirliliğine maruz kalmanın da önemli risk faktörleri olduğu vurgulandı.
Yetersiz beslenme, enfeksiyonlar ve/veya iç ve dış ortam kirleticilerine pasif maruz kalmaya bağlı olarak doğumdan önce ve sonra akciğer gelişiminin geri kalmasının da KOAH’a yol açabildiği belirtilirken, “KOAH erken yaşta başlayabilir ve genç bireyleri etkileyebilir. KOAH öncesi koşulların farkına varılması, önlenmesi, hasta olanların erken teşhisi ve uygun tedavi yaklaşımları önemlidir. KOAH’da en sık görülen yakınmalar; öksürük, balgam, nefes darlığı ve bazı olgularda yorgunluk hissidir. Hastanın yakınmaları hastalığın ilerlemesi ile daha da artarak kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkiler. KOAH’ın tanısı, sağlık kurumlarında basit ağrısız bir test olan “nefes ölçüm testi” ile kolayca konulabilir. Teşhisin doğrulanması, solunum fonksiyon testleri kullanılarak hava akımında azalmaya yol açan tıkanıklığın belirlenmesine bağlıdır” denildi.
Tütünden uzak durun
KOAH tanısı konulan kişilerin tütün ve tütün ürünlerinin kullanımını bırakmaları, zararlı toz ve gaz içeren ortamlardan, hava kirliliğinden uzak durmaları, sağlıklı beslenmeleri ve günlük egzersiz yapmalarının gerekli olduğu vurgulanırken, grip ve zatürre aşılarını yaptırılması ve ilaç tedavilerinin aksatılmaması üzerinde önemle duruldu.
Akciğerler için….
Akciğerleri sağlıklı tutmak ve sağlıklı nefes alabilmek için;
– Tütün ve tütün ürünlerini kullanmayın.
– Soluduğunuz ortam havasını temiz tutun.
– Düzenli ve dengeli beslenin.
– Düzenli egzersiz yapın.
– Maskenizi takın.
– Yaş grubunuza uygun aşınızı olun.
Öksürüğü ciddiye alın
Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı’nın (KOAH) astım ile karıştırılabildiğini ve erken tanı ve uygun tedavilerle KOAH’ın ilerlemesinin yavaşlatılabileceğini söyleyen Anadolu Sağlık Merkezi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Esra Sönmez, “Kış aylarında daha belirgin olan öksürük, sabah balgam çıkarma, nefes darlığının giderek artması, yaşıtlarına göre efor kapasitesinde düşme yaşayan bir kişi risk faktörlerini de taşıyorsa KOAH’tan şüphe edilmeli” uyarısında bulundu.
Öksürük, balgam çıkarma, nefes darlığı gibi şikayetlerin sigaraya bağlı masum değişiklikler olarak algılandığı için hastalığın teşhisinde geç kalındığının altını çizen Dr. Sönmez, “KOAH tedavi edilmediğinde yavaş yavaş ilerleyip orta ve ileri evrede alevlenmelerle kendini gösteriyor. Hastanın doktora gidiş sebebi de çoğu kez bu alevlenmeler. Hızla kötüleşen çoğu hasta ya hastaneye yatıyor ya da yoğun bakıma ihtiyaç duyuyor. Solunum fonksiyon testleri, akciğer grafisi gibi görüntüleme yöntemleri sayesinde hastalığın şiddeti, evresi belirlenerek, en uygun tedavi ve takip planı hazırlanmalı” dedi. Dr. Sönmez, hastaya ilk kez tanı konuyorsa ve hasta erken evredeyse yapılabilecek ilk önceliğin sigaranın bırakılması olduğunun altını çizdi.
Kovid ağır geçiyor
Dr. Sönmez, “Kovid-19 çalışmalarında, KOAH varlığının Kovid-19 enfeksiyonunun daha ağır ve daha ölümcül seyri için önemli bir risk faktörü olduğu gösterildi. Çalışmalarda 45 yaş üzeri, sigara içen KOAH’lı hastalarda KOAH’ın şiddetiyle orantılı olarak ölüm oranları yüzde 55-60 civarında. KOAH hastalarının temel unsurlara da dikkat etmeleri gerekir” dedi.
Dünya ortalamasının üzerindeyiz
KOAH’ın görülme sıklığının dünyada 40 yaş üstü ortalama yüzde 11.7 iken Türkiye’de ise yüzde 19.1’e çıkan oranlarda bildirildiğine dikkat çeken Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Erkan Ceylan, “Günümüzde dünyada 3. ölüm nedeni haline gelen KOAH, tüm ölümlerin de yüzde 5.5’inden sorumludur. Türkiye’de solunum sistemi hastalıkları içinde en sık görülen 3. ölüm nedeni ve bu ölümlerin yüzde 61.5’i KOAH nedeniyle” uyarısında bulundu.
KOAH’ın nefes yollarında mikrobik olmayan iltihaplanmaya bağlı olarak oluşan ilerleyici bir akciğer hastalığı olduğunu belirten Medical Park Göztepe Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Erkan Ceylan, “En önemli nedeni sigara bağımlılığı. Diğer nedenleri ise mesleki deformasyon (maden ve metal işçiliği, ulaşım sektörü, odun ve kağıt imalatı, çimento, tahıl ve tekstil işçiliği gibi), genetik hastalıklar ve hava kirliliğidir” dedi. Ceylan, KOAH’ın belirli bir seviyede kalıcı akciğer hasarı oluşuncaya kadar sıklıkla belirti vermediğini söyledi.
Sigara etkisi
KOAH’ın yaklaşık 20 yıl günde bir paket sigara içme sonrasında 40 yaş civarında ortaya çıktığının altını çizen Prof. Dr. Ceylan, hastalığın kanserle ve diğer hastalıklarla ilişkisi hakkında da bilgi vererek korunmak için önerilerini şöyle sıraladı; “Tütün kullanımının önlenmesi ve bırakılması, iç ve dış ortam hava kirliliğinin önlenmesi, mesleki maruziyetin önlenmesi, düzenli fiziksel aktivite (haftanın 5 günü orta yoğunlukta en az yarım saat),düzenli doktor kontrolü, dengeli-düzenli beslenme, grip ve zatürre aşıların düzenli yapılması, bireysel hijyen yanında hastalıklı insanlardan uzak durmak.”
KOAH hastalığının belirtilerini de anlatan Ceylan, “Nefes darlığı, hırıltı, göğüste sıkışma, öksürük-balgam, sık solunum yolu enfeksiyonları, ileri dönemde kilo kaybı, ayak bileklerinde şişme, morarma” diye konuştu.