Yurt içindeki fiyatları dengelemek adına 5 ve 25 Kasım’ tarihinde getirilen iki ayrı kararla yağlık ayçiçeği tohumunda gümrük vergisi sıfırlandı, ham Ayçiçek yağındaki gümrük vergisi 1 Temmuz 2021’ yılına kadar yüzde 36’dan yüzde 3’e düşürüldü.

Gümrük vergilerine rağmen artan hammadde fiyatları raflarda yer alan Ayçiçek yağını yüzde 60 oranda artmasına sebep oldu.

Hasat sezonu daha yeni sona erdiğini belirten sektör temsilcileri, yeni hasat için 8 aylık bir süre olduğunu ve fiyatların yüzde 20 daha artma ihtimali olduğu söyleniyor.

Uygulanan gümrük vergilerin zamanında getirilmediği için fiyatların düşürülmesinde etkili olmadığını ileten sektör temsilcileri, iç piyasayı yakından takip eden yurtdışındaki satıcıların gümrük vergilerini indirilmesiyle hammaddeye zam yaptıklarına dikkat çekiyorlar.

Rusya’nın ayrıca 9 Ocak 2021’ yılında 30 Haziran tarihine kadar olan dönem ayçiçeği ihracatına ton başına 165 Euro’dan az olmamak şartıyla uygulanan vergiyi yüzde 6.5 seviyesinden yüzde 30’a çıkarıyor.

DÜNYA GENELİNDE GIDA ENFLASYONU YAŞANIYOR

Pandemi döneminde yaşanan sıkıntılar ve rekolte düşüşler gıda tedarik zincirlerinin aksaması sonucu ülkelerin stratejik ürünlerde ihracat yasakları getirdiklerini söyleyen Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil, dünya genelinde bir “gıda enflasyonu” yaşandığını ve ülkelerin gıdayı stoklamaya başladığını belirtti.

Tahir Büyükhelvacıgil, “Özelikle Çin, Hindistan gibi sektörün büyük oyuncuları, soyadaki fiyat artışından dolayı Karadeniz havzasından ayçiçeği alımına yöneldi.

Pandeminin hız kesmeden devam etmesi sadece ülkemizde değil tüm dünyada gıdada içe kapanmaları ve fiyat artışları beraberinde getirdi.

2020 yılında ülkemizde ayçiçeği rekoltesi 3 milyon ton olan ihtiyacımıza karşılık, 1 milyon 300 bin ton dolayında üretimle gerçekleşti.

Yine en büyük üreticilerden biri olan Rusya ve Ukrayna’da rekoltede düşüşler yaşandı. Karadeniz havzasında yaşanan bu düşüşler fiyatlara yansıdı.

Dünya genelinde soya, kanola, aspir gibi diğer yağlı tohum gruplarında rekolte eksikliği ve pandemi sebebiyle fiyat artışları oldu. Kur baskısı ile beraber küresel düzeyde ayçiçeği ve yağlı tohumlarda fiyat artışları yaşanıyor.”

HAM YAĞ FİYATI 1200 DOLARA YÜKSELDİ

2019 yılında yağlık Ay çekirdeği fiyatı 2 bin 500 TL iken 2020 yılında bu fiyat 4 bin 400 liraya kadar yükseldiğini açıklayan Tahir Büyükhelvacıgil, aynı şekilde ham yağ fiyatı geçen yıl 5 bin 400 TL, bu yıl 9 bin 400 TL bandına kadar yükseldi.

Son bir aylık fiyatlara bakıldığında, ayçiçeği tohumu ülkemizde 4 bin 700 TL bandında, yurt dışında ise 655 dolar olduğunu bildiren Tahir Büyükhelvacıgil, “Ham yağın fiyatı, ülkemizde 9 bin 500 TL, yurt dışında 1200 dolar gerçekleşiyor.”

5 LİTRELİK YAĞ FİYATI 75 LİRAYA YÜKSELDİ

Yağ Dış Ticaret Operasyon Sorumlusu Muzaffer Yıldırım, son 2 aylık dönemde Ayçiçek yağının raf fiyatında yüzde 60’lara varan artışların yaşandığını söyledi.

5 litrelik sıvı Ayçiçek yağı fiyatı 45 TL’den iki katına çıktığını bildiren Muzaffer Yıldırım, “Şu an 5 litrelik yağ fiyatı pazarda 65 ile 75 lira arasında satılıyor. Bugün ham yağ fiyatı 9850 liraya yükselmiş bulunuyor.

Ocak, şubat ve mart ayları içinde 11 bin 500 ile 12 bin TL bandına yükselmesi tahmin ediliyor. Her yıl söz konusu aylarda fiyat artar. Çünkü hasat sezonundan uzaklaştıkça fiyatlar da artmaya başlar.

Şu an tüm yağ emtialarında artış yaşanıyor. Ham palım yağı fiyatı son 1 haftada ton başına 60 dolar artmış durumda. 935 dolar olan ham fiyat 1030 dolara yükseldi. Fiyat daha da yükselecek gibi duruyor.”

ALTERNATİF YAĞ ÜRÜNLERİNDE GÜMRÜK VERGİLERİNİN DÜŞÜRÜLMESİ TALEP EDİLİYOR

Ayçiçek fiyatlarında yüzde 20 kadar bir artışın yaşanabileceğini dile getiren Altaş Yağ Sanayi Genel Müdürü Uğur Altaş, doların çok istisnai durumda gerilemesi fiyatlarda düşüşün yaşanabileceğini iletti.

Aspir gibi alternatif yağ ürünlerinde vergiler düşürülseydi yağ fiyatı bu kadar artmayacağını söyleyen Uğur Altaş, eğer vergiler indirilirse aspir yağını Çin’e satmayıp yurt içinde sunulabileceğini belirtti.

Bunun yanı sıra son dönemde demiryollarına önem verildiğini söyleyen Uğur Altaş, “Çin’den Türkiye’ye kadar hat yapıldı. Kazakistan ayçiçeği ve buğday üretiminde ilk 10 ülke içinde yer alıyor. Kazakistan’dan Türkiye’ye bir hat kurularak Rusya’ya alternatif bir pazar daha oluşturulması mümkün.”