Avrupa Parlamentosu’nun (AP) 720 sandalyesi için 27 ülkede yapılan seçimlerin gizli kazananı ırkçı partiler oldu. AB’nin en büyük ülkelerinden Fransa ve İtalya’da aşırı sağcılar ilk sırayı aldı, Almanya’da ırkçı AfD ikinci sıraya yerleşti. Hollanda, Avusturya ve GKRY’de de aşırı sağcı partiler oylarını artırdı. Merkez sol çizgideki Sosyalistler ve Demokratlar İttifakı (S&D) ikinciliği korurken; aşırı sağda yer alan iki grup, Muhafazakarlar ve Reformistler (ECR) ile Kimlik ve Demokrasi (ID) güç kazandı. Liberal eğilimli Renew Europe ve Yeşiller en fazla sandalye kaybeden gruplar oldu. Parlamentoya seçilen bağımsız üyelerin sayısı 46, henüz herhangi bir parlamento grubuyla ittifaka katılmamış yeni seçilen diğer üyelerin sayısı ise 52 oldu.

SCHOLZ ARTIK ‘TRAFİK IŞIĞI’

AP’ye en çok parlamenter (96) gönderen Almanya’da AP seçimlerini muhafazakar Hıristiyan Birlik partileri (CDU-CSU) %30’la ilk sırada tamamladı. Ancak Başbakan Olaf Scholz’un partisi SPD yüzde 13.9 oy alarak, oylarını 4.9 puan artıran aşırı sağcı AfD’nin (%15.9) arkasına düştü. Koalisyon hükümetindeki Yeşiller’in puan kaybı 8.6 puan oldu. SPD Genel Sekreteri Kevin Kühnert, seçim sonuçları için “Bu bizim için çok acı” ifadesini kullandı. Muhalefet partileri ise, Scholz hükümetinin güven oylamasına gitmesi gerektiği yönünde açıklamalar yaptı. Almanya’da seçimlerin net kazananı CDU/CSU ittifakının yönetimi “Gerçek bir değişim” çağrısı yaptı ve Scholz hükümetinin artık ihtiyaçlara cevap veremediğini söyledi. CDU Başkanı Friedrich Merz, “Almanya’da politika değişikliğine ihtiyaç var. Böyle devam edemez” derken, Hıristiyan Sosyal Birlik lideri Markus Söder de seçim sonuçlarının “Scholz hükümetine atılmış bir tokat” olduğunu kaydetti.

Söder, “Ülkemizin yeni bir başlangıca ihtiyacı var. Trafik ışığı hükümeti meşruiyetini ve halkın güvenini kaybetti” diye konuştu. Hükümet sözcüsü Steffen Hebestreit ise, Almanya’nın erken seçim kararı alan Fransa’yı izlemeyeceğini kaydederek, “Normal takvime göre seçimler gelecek sonbaharda. Biz de o tarihte yapmayı planlıyoruz” dedi.

FRANSA’DA REKOR KIRDILAR

Fransa’da aşırı sağcı Ulusal Birlik Partisi (RN) %31.5’lik oranla ilk sırayı alırken, Macron’un partisi Rönesans %15.2’lik oranla ikinci oldu. Fransa’da ilk kez bir parti, 1984’ten bu yana yapılan Avrupa seçimlerinde %30’dan fazla oy aldı. Partisi ağır yenilgi alan Macron, sonuçların “Avrupa’yı savunan partiler için iyi olmadığını, aşırı sağın güçlenmesinin Fransa ve Avrupa için bir tehlike olduğunu” söyledi. Ulusal Meclis’i fesheden Macron, 30 Haziran – 7 Temmuz’da erken seçime gidileceğini açıkladı. Macron, “Fransa’nın sükûnet ve uyum içinde çalışabilmesi için net bir çoğunluğa ihtiyacı var. Mesajınızı ve kaygılarınızı anladım, onları cevapsız bırakmayacağım” dedi.

İKTİDARI DEVRALMAYA HAZIR!

Aşırı sağcı Marine Le Pen ise seçim kararını “Fransızların bir sonraki seçimlerde bize güven duymaları halinde iktidarı devralmaya hazırız” sözleriyle değerlendirdi. Le Pen’in, Macron’un bir daha aday olamayacağı 2027’deki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yarışması bekleniyor.

HÖH’TEN AVRUPA’YA 3 VEKİL

Almanya’da yaşayan Türklerin kurduğu partiler ise AB’ye üye gönderecek oyu alamadı. Türklerin kurduğu Dostluk Eşitlik Barış (DEB) Partisi, Batı Trakya’da 3 ilden 2’sinde birinci çıktı. DEB Rodop’ta yüzde 36, İskeçe›de ise yüzde 27 oy oranıyla birinci parti oldu. Bulgaristan›da Hak ve Özgürlükler Hareketi (HÖH) Partisi, genel seçimlerde oyların yüzde 14.3’ünü aldı. Son parlamentoda 36 milletvekili olan ve bu sayıyı artırması beklenen HÖH, AP’ye de 3 parlamenter gönderecek.

MELONİ KOLTUĞUNU SAĞLAMLAŞTIRDI

76 koltukla AP’ye en çok üye gönderen 3. ülke konumundaki İtalya’da önceki seçimde %54.5 olan katılım oranı %48’e düştü. Sağ koalisyon iktidarının büyük ortağı Başbakan Giorgia Meloni’nin partisi İtalya’nın Kardeşleri, %27.7 ile ilk sırada yer aldı. Koalisyonun küçük ortaklarından Forza Italia %10.5, Lig de %8 oy aldı. AP’ye en çok parlamenter gönderen 4. ülke konumundaki İspanya’da Hıristiyan Demokrat PP 22, koalisyon hükümetinin büyük ortağı Sosyalist İşçi Partisi 20 sandalye aldı. Aşırı sağcı Vox da 3. sıraya yükselerek 6 koltuk kazandı. Vox ile benzer ideolojiye sahip “Kutlama sona erdi” adlı yeni parti de, %4.59 oyla 3 parlamenteri Brüksel’e göndererek sürpriz yaptı. Meloni, seçim sonuçlarının kendileri açısından sansasyonel olduğunu ve hükümetinin güçlenerek çıktığını belirtti.

TÜM TAŞLAR YERİNDEN OYNAYACAK

AP seçimlerini Akşam Gazetesi‘ne değerlendiren uzmanlar, Batı’daki seçimlerin ırkçılık ve yabancı karşıtı hareketlerin ivme kazanabileceğine dikkat çekti. Prof. Dr. Deniz Ülke Arıboğan, Avrupa’da aşırı sağcıların hakimiyet kazanmasıyla tüm taşların yerinden oynayacağını belirterek, “Avrupa’da yerleşik Türkler açısından da zor günler kapıda olabilir. Aşırı sağ dalga, tüm dünyada anavatanının dışında yaşayan herkes için riskli bir döneme girdiğimizi gösteriyor. Sonuçlar, büyük bir dalganın geldiğini gösteriyor” dedi.

TÜRKLER ZORLANABİLİR

Prof. Dr. İrfan Kaya Ülger ise, “Irkçı partilere olan destek arttı. Irkçı blokun daha da güçlenmesi durumunda topyekûn ülkelerden çıkarılmalarına yönelik kararlar ilerleyen zamanlarda alınabilir. Avrupa’da yaklaşık 7 milyon kadar bir Türk nüfus var. Bunların bir kısmı çifte vatandaşlık statüsü kazanmış durumda. Yakın zamanda yerleşen Türklerin haklarını tırpanlayan birtakım yeni kararlar alınabilir” ifadelerini kullandı. w Bülent ŞANLIKAN

AŞIRI SAĞ PARTİLER HER ÜLKEDE İLK ÜÇ ARASINA GİRDİ

BELÇİKA: Sağ eğilimli milliyetçi Flaman N-VA 1’inci, aşırı sağcı Flaman Vlaams Belang ikinci oldu. Başbakan De Croo, partisi liberal Flaman Open Vld oyların sadece yüzde 5,6’sıyla 9’uncu olunca istifa etti.

POLONYA: Başbakan Tusk’ın lideri olduğu Sivil Koalisyon %38, eski Başbakan Morawiecki’nin partisi Hukuk ve Adalet %33 oy aldı. Aşırı sağcı Konfederasyon Partisi de %11’le üçüncü sıraya yerleşti.

AVUSTURYA: Aşırı sağcı FPÖ, yüzde 25.5 oyla birinci oldu, AP’deki sandalye sayısını 3’ten 6’ya çıkardı.

PORTEKİZ: İlk iki sırayı PS ve merkez sağ görüşlü Demokratik İttifak alırken, aşırı sağcı Chega da %9.89 oyla üçüncülüğe yerleşti.

SLOVAKYA: Cumhuriyet Hareketi, yüzde 12.5’le 3. oldu ve Strazburg’a 2 milletvekili göndermeyi başardı.

SLOVENYA: Muhalefetteki aşırı sağcı SDS 1. oldu ve 4 koltuk kazandı.

ÇEKYA: Milliyetçi sağ ittifak Yemin ve Sürücüler, ilk kez girdiği seçimde yüzde 10.2 oy almayı başardı.

YUNANİSTAN: İktidardaki Yeni Demokrasi 7, ana muhalefetteki SYRIZA 4, PASOK 3 koltuk kazandı.

HIRVATİSTAN: İktidardaki merkez sağ parti HDZ 1’inci, aşırı sağcı Vatan Hareketi yüzde 8.82 ile üçüncü oldu ve bir sandalye elde etti.

BULGARİSTAN: Borisov’un lideri olduğu merkez sağ GERB yüzde 26.2 oy aldı. AB ve NATO karşıtı, Rusya yanlısı aşırı sağ Vızrajdane (Yeniden Doğuş) %14.5 oyla 3. oldu.

MACARİSTAN: Başbakan Orban’ın partisi, %44.6 ile seçimin kazananı oldu. Aşırı sağcı Bizim Vatan Hareketi Partisi ise 4’üncü.

ROMANYA: Sosyal Demokrat – Ulusal Liberal ittifakı % 54 oy aldı. Aşırı sağcı Rumenlerin Birlik İttifakı ise yüzde 14’lük oy oranıyla ikinci oldu.

MALTA: AP’nin son başkanı Roberta Metsola, ana muhalefetteki Milliyetçi Parti’nin kazandığı 6 parlamenterden biri olmayı başardı.

HOLLANDA: PvdA/GroenLinks ittifakı AP’de 8 sandalye kazandı. Müslüman karşıtlığıyla tanınan ırkçı Geert Wilders’in Özgürlük Partisi (PVV) altı sandalye elde etti.

GÜNEY KIBRIS: Göçmen karşıtı politikalarıyla öne çıkan aşırı sağ ELAM hareketi, ülkenin 6 kontenjandan birinin sahibi oldu.

İSPANYA: Ana muhalefetteki merkez sağ Halk Partisi ilk sırada yer aldı.

DANİMARKA: Liberaller 4, Yeşiller ve S&D 3’er; sol, aşırı sağ ve diğerleri 1’er sandalye kazandı.

ESTONYA: Isamaa Partisi 2, SDE 2, ER 1, EKRE 1 ve KE 1 milletvekili çıkardı.

FİNLANDİYA: Ulusal Koalisyon Partisi 1’inci oldu.

İSVEÇ: Sosyal Demokrat Partisi ilk sırayı aldı.

İRLANDA: Avrupa Parlamentosu’na 14 milletvekili gönderiyor, sonuçlar henüz açıklanmadı.

LETONYA: Yeni Birlik Partisi (JV) 2, Milli İttifak (NA) 2 milletvekili çıkardı.

LİTVANYA: Anavatan Birliği 1’inci oldu.

LÜKSEMBURG: Hristiyan Sosyal Halk Partisi (CSV) 1’inci oldu.