Kalabalık mekanlarda bulunmayı istemeyen veya otelde konaklamayı tercih etmeyenlerin tatil anlayışındaki değişiklik, son yıllarda günlük ev kiralama yöntemini yaygınlaştırdı. Tatil maliyetini düşürmek isteyenlerin de tercihi ile günlük kiralanan ev sayısı, hızla arttı. Ev sahiplerinin yüksek kazanç beklentisi ile konutunu günlük kiraya vermesi, emlak sektörünü olumsuz etkiledi. Antalya’da pandemi ve Rusya-Ukrayna savaşı sonrası ev kiraları, 8 kat arttı. Kira fiyatlarındaki artışın yanı sıra kentte ev sahibi-kiracı anlaşmazlığı, konut stoku sıkıntısı sorunları oluştu.
‘KORSAN’ EMLAKÇI SAYISI HIZLA ARTTI
Kira fiyatlarındaki yükseliş sonrası bazı ev sahipleri yaşadığı konutta kullanmadığı odayı, bazıları kullanmadığı konutu, bazıları da kiraladığı konutu başkalarına gündelik fiyata kiralamaya başladı. Konut fiyatlarındaki hareketlilik, emlak sektörünü de olumsuz etkiledi. Emlakçıların kiralık ev arayanlara konut temin etmekte zorlandığı süreçte, ‘ayakçı’ diye tabir edilen yetkisiz kişiler, emlakçılık faaliyetine başladı. Son yıllarda ‘korsan’ emlakçı sayısının hızla arttığı kentte ‘ayakçı’ diye tabir edilen kiralama sürecinde ev sahibi ile kiracıya aracılık eden kişilerin faaliyetleri de çoğaldı. Rusya- Ukrayna savaşı sonrası konut satın alan yabancı sayısının arttığı Antalya’da, konutunu turizm amaçlı kiralayan, emlakçılık veya yatırım danışmanlığı faaliyeti yürüten yabancı sayısı da hızla arttı.
‘BUNLAR VERGİ ÖDEMEDEN ÇALIŞIYOR’
Antalya Emlakçılar, Oto Galericileri, İş Takipçileri Odası Başkanı İsmail Çağlar, kentte odaya kayıtlı 6 bin esnaf olduğunu belirterek, “3 bin civarında yabancı olmak üzere yaklaşık 15 bin ‘ayakçı’ diye tabir edilen satış ve kiralamalarda aracılık yapan var. Bunlar kendi aralarında sosyal medya ağıyla alışveriş yapıyor. Dolandırıcılık, kandırma gibi konularda her gün 20-30 şikayet alıyoruz. Şikayet edilen kişileri incelediğimizde odamıza ve maliyeye kayıtlı olmadığını görüyoruz. Yasal düzenlemenin olmaması nedeniyle kayıt dışı ekonomi oluştu. Herkes vergisini ödemeli. Bunlar vergi ödemeden çalışıyor. 1 Ocak’tan itibaren uygulanacak yasa, kayıt dışı ekonomiyi önleyecektir. Denetleme yapılması lazım. Kayıt dışı ekonominin engellenmesi ve güvenlik açısından yasayı çok önemli buluyorum” diye konuştu.
‘KİRALIK EV FİYATLARI 4 KAT ARTTI’
Tüketiciler Birliği Antalya Şube Başkanı Neşet Gündüz de pandemi, Rusya- Ukrayna savaşı, deprem gibi nedenlerle kiralık ev fiyatlarının arttığı Türkiye’de, 110 bin civarında evin günlük kiralık olarak kullanıldığını söyledi. Son 2 yılda günlük kiralık ev arzının yüzde 97 arttığı Türkiye’de, büyükşehirler ve turizm faaliyetleriyle öne çıkan kentlerde, bu modelin kısa süreli seyahat veya tatil için alternatif olduğuna değinen Gündüz, bu süreçte kiralık ev fiyatlarının 4 kat arttığına dikkati çekti.
EMLAK VE TURİZM SEKTÖRÜ ETKİLENDİ
Günübirlik ev kiralama yöntemi nedeniyle kiralık ev stokunun azaldığı, komşuluk ilişkileri, ev sahibi-kiracı anlaşmazlığı, evi kiralayanın başkasına kiralaması gibi sorunlar yaşandığını anlatan Gündüz, bu yöntemle konaklama biçiminin turizm sektöründe de yeni bir iş modeli oluşturduğunu ifade etti. Gündüz, ev sahiplerinin yüksek kazanç beklentisi ile konutlarını günübirlik kiralamasının turizmde kayıt dışı ekonomiye, emlak sektöründe yetkisiz kişilerin sayısının artmasına neden olduğunu vurguladı. Gündüz, konut satın alan yabancıların da evleri kendi ülke vatandaşlarına kiralamasının, bazı bölgelerde kiralık ev fiyatlarını artırdığını söyledi.
İZİN BELGESİ İÇİN 15 GÜN SÜRE
Günübirlik ev kiralama yönteminin yaygınlaşması ile yaşanan sorunların çözümü için yasal düzenleme yapıldığını kaydeden Gündüz, konutların turizm amaçlı kiralanmasına yönelik kanunun 1 Ocak 2024’ten itibaren uygulanacağını belirtti. Kanun hakkında bilgi veren Gündüz, “Konutların turizm amaçlı kiralanabilmesi için turizm amaçlı kiralama sözleşmesi yapılmadan önce izin belgesi alınması gerekecek. İzin belgesi bulunmaksızın turizm amaçlı kiralanan konutları kiraya verenlere, kiralama yapılan her bir konut için 100 bin lira idari para cezası uygulanacak ve izin belgesi alarak faaliyette bulunabilmesi için 15 gün süre verilecek. Bu süre sonunda izin belgesi alınmaksızın turizm amaçlı kiralama faaliyetine devam edenlere 500 bin lira idari para cezası uygulanacak ve izin belgesi alarak faaliyette bulunabilmesi için bir kez daha 15 günlük zaman tanınacak” dedi.
4 DEFADAN FAZLA KİRAYA 1 MİLYON LİRA CEZA
Gündüz, şöyle devam etti:
“İzin belgesi sahibinden kiraladığı turizm amaçlı konutu, kendi ve hesabına üçüncü kişilere kiraya verenler hakkında her bir sözleşme için 100 bin lira idari para cezası uygulanacak. Kendi adına mesken olarak kullanmak amacıyla kiraladığı konutu, turizm amaçlı kiraya verenler ile izin belgesi olmayan konutların turizm amaçlı kiralanmasına aracılık edenler hakkında, her bir sözleşme için 100 bin lira idari para cezası verilecek. İzin belgesi bulunmaksızın turizm amaçlı kiralama faaliyetlerine devam edenler ile her defasında 100 günden fazla süreli kira sözleşmesi yapmasına rağmen ilk sözleşme tarihinden itibaren 1 yıl içinde aynı konutu 4 defadan fazla kiraya verenler hakkında 1 milyon lira idari para cezası verilecek.” (DHA)