Maliye Bakanlığı yaptığı açıklamalarla harcama hesabının kapsamını genişletti ve çeşitli kararlarla uygulanabilir durumlara açıklık getirdi. Bu kapsamda harcama pusulası; vergiden muaf işlemleri içeren ticari işlemlere ek olarak, son tüketicilerden alınan mal ve hizmetler, iadeler, telifler vb. birçok süreçte de kullanılmaktadır.
Gider Pusulası Nedir?
En genel anlamda, gider makbuzu, vergiye tabi olmayan kuruluşlardan alınan mal ve hizmetleri belgelemek için kullanılan bir belgedir. Bununla birlikte, tüketicilere satılan mallar iade edildiğinde de gider için bir gider pusulası düzenlenir.
Gider Pusulası Nasıl Düzenlenir?
225 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği ile Hazine ve Maliye Bakanlığı, gider pusulasının usul ve şekline ilişkin düzenlemeleri açıklamıştır.
Gider pusulaları, mükelleflerce notere onaylattırılır ya da matbaalara bastırılır.
Gider pusulası iki nüsha olacak şekilde düzenlenir. Gider pusulasında bulunması gerekli olan bilgilerin eksik yazılması ve iki nüsha şeklinde düzenlenmemesi durumunda gider pusulaları düzenlenmiş kabul edilmez.
Düzenlenen gider pusulalarının bir nüshası ürünü satana ya da işi yapana verilir, ikinci nüshası ise düzenleyen kimse tarafından saklanır.
Hizmet ya da malı satın alan firmanın gider pusulasını işi yapana ya da malı satana imzalatması gerekir.
Kimler Gider Pusulası Düzenler?
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 234. maddesinde Gider pusulası şu şekilde açıklanmıştır:
Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, gelirleri kolayca tespit edilenler, defter tutması gereken çiftçiler ve serbest meslek sahipleri: vergiden muaf tüccarlar, yaptıkları işler veya onlardan aldıkları mallar ve ispatla giderler iş yapan veya mal satan kişi tarafından imzalanması, vergiden muaf kuruluşlar tarafından düzenlenen bir faturadır. Bu belge aynı zamanda kişisel eşyalarını satanlardan birinci ve ikinci sınıf tüccarlar tarafından satın alınan altın ve mücevher gibi değerli mallar için de düzenlenir.
Gider pusulası Hangi Durumlarda Düzenlenir?
Vergi yükümlüsü olmayanlardan ve vergiden muaf esnaflardan hizmet ya da ürün satın alındığı takdirde gider pusulası düzenlenir.
Tüketiciye satılan mallar tüketici tarafından iade edildiğinde gider faturası düzenlenir.
Basit yöntemle vergilendirilen vergi mükelleflerinden sabit kıymetler satın alındığında, gider pusulası düzenlenir.
Maddede belirtilen muafiyetten yararlanan kişiler durumunda. Gelir Vergisi Kanunu’nun 18. Maddesi, bir ürün satın alırken bir gider pusulası düzenlenir.
Serbest mesleğe giren bir kişiye ödeme yapılırken, bir gider pusulası düzenlenecektir.
Hazine ve Maliye Bakanlığı, yayınladığı bülten aracılığıyla harcama pusulasının kullanımını genişletti. Bu doğrultuda vergiden muaf tüccarlarla yapılan ticari işlemler, nihai tüketicilerden elde edilen ürün ve hizmetler, iadeler, telifler vb. örneğin, ücret pusulası birçok işlem için kullanılır.
Gider Pusulası Hangi Durumlarda Kesilir? Stopaj Oranları Nedir?
Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesine göre vergisiz sektörlerden ürün ve hizmet satın alırken yapılan ödemelerden stopaj vergisi kesilmektedir.
Stopaj, kaynaktan kesilen vergidir. Stopaj vergisi olan kişi daha sonra beyanname vermesi durumunda beyanname üzerinde hesaplanan gelir vergisinden stopaj vergisini mahsup edebilir. Öte yandan, stopaj vergisi oranları farklıdır.
Ürün veya hizmetin satın alındığı kişi vergi mükellefi değilse ve işinde bağlı olmaksızın kendi adlarına kapı kapı dolaşan gerçek ve tüzel kişilerin ürünlerini satarsa ve tüccar muafiyetinden yararlanmıyorsa; komisyon ve prim gibi ödemelerle yapılan sözleşmelerinde % 20 oranında stopaj vergisi alınmaktadır.
Hurda mal alımlarında %2 stopaj kesintisi uygulanır.
Havlu, nevresim, çorap, halı, kilim, dokuma, örgü, dantel, her türlü nakış ve her türlü turistik eşya, paspas, sepet, süpürge, paspas, fırça, yapay çiçek ve benzeri ürün veya hizmet bedelleri için % 2 stopaj vergisi ödenir.
Diğer mal alımları için %5 stopaj vergisi uygulanır.
Diğer hizmet alımları, yani ürün ve hizmetin değeri yukarıda sayılanlar dışında ayırt edilmez olması durumunda da % 10 stopaj vergisine uygulanır.