Bir kamu kurumunda yaşanan kavga, yüksek yargıya ikiye böldü. İlk derece mahkemesi, iş arkadaşı ile kavga eden kamu personelinin memuriyetten çıkarılmasına ilişkin kararı haksız bulurken, İstinaf Mahkemesi ile kararı haklı buldu. Danıştay da, memuriyetten çıkarma cezası konusunda ilginç bir karara imza attı. İşte kararın ayrıntıları:
Olay nasıl gerçekleşti?
. Bakanlığı . ve . Tesisleri İşletme Başkanlığı bünyesinde . Tanık Çiftliğinde koruma-güvenlik görevlisi olarak görev yapan davacının, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125/E-(f) maddesi uyarınca Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin . tarih ve . sayılı işlemin iptali ile ödenmeyen maaşlarıyla diğer sosyal haklarının iadesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin . tarih ve E:., K:. sayılı kararıyla; İdari soruşturma esnasında alınan ifadeler ve kamera kayıtları incelendiğinde; davacının aynı yerde beraber çalıştığı … ile önce sözlü sonrasında fiziksel boyutta bir kavga yaşadığının sabit olduğu, yaşanan kavga esnasında davacının fırlattığı bardağın …’ye isabet edip etmediği ayrıntısının kamera kayıtlarından gözükmediği gibi bu anı gören herhangi bir kişinin de bulunmadığı, dolayısıyla davacının bardağı fırlatmak suretiyle kavgayı başlattığı ve bu nedenle meşru savunma hakkından yararlanamayacağı yönündeki davalı idare iddiasının her türlü şüpheden uzak, kesin, yeterli ve inandırıcı delillerle tam bir vicdani kanaat oluşturacak şekilde ortaya konulamadığı anlaşılmıştır.
Diğer taraftan; davacının kavga gününden bir gün önce idareye vermiş olduğu şikayet dilekçesinde …’nin kendisine “..ellerimi burada yıkayacağım, şerefsizlik yapma, emekli ol s..r git, yarın bütün işleri ve saat okumalarını sana kurdurtacağım, telefonla karı kız peşinde koşuyorsun…” ertesi gün ve olayın hemen öncesinde ise “… O dilekçedekileri sana yalatacağım, şerefsizlik yapma. S..r git, emekli ol” dediğini iddia ettiği, bu durumda davacının haksız tahrik hükümlerinden yararlanabilme ihtimalinin söz konusu olabileceği, fakat mukakkik tarafından bu konuda herhangi bir değerlendirmenin yapılmadığının görüldüğü, dolayısıyla davacıya isnat edilen fiilin tüm boyutlarıyla şüpheye yer vermeyecek şekilde ortaya konulamadığı anlaşıldığından bu fiil neticesinde tesis edilen dava konusu işlemin hukuka uygun olmadığı gerekçesiyle iptali ile işlem nedeniyle yoksun kalınan özlük ve parasal haklarının davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
İstinaf başvurusunda Bölge İdare Mahkemesi nasıl bir karar verdi?
. Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin . tarih ve E:., K:. sayılı kararıyla; Kamera kayıtlarının ve ifade tutanaklarının incelenmesinden, davacının özel güvenlik görevlisi …’ye cam bardak fırlatarak başlayan kavga neticesinde bu personelin yararlanmasına sebep olduğunun açık olduğu, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125/E-(f) maddesi uyarınca “Devlet memurluğundan çıkarma” cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yönünde verilen Mahkeme kararında ise hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulüne, … İdare Mahkemesince verilen . tarih ve E:., K:. sayılı kararının kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmiştir.
Danıştay 12. Dairesi temyizde nasıl bir karar verdi?
Danıştay Onikinci Dairesinin 20/06/2019 tarih ve E:2019/1652, K:2019/5170 sayılı kararıyla; Haksız tahrik ve karşılıklı hakaret halinde cezanın hafifletilebilmesinin ve yerine göre tamamen kaldırılmasının modern ceza hukukunca kabul edilen müesseseler olduğu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 29. maddesi uyarınca haksız tahrik halinde verilecek cezanın 3/4’üne kadarlık kısmının indirilebildiği, 129/3. maddesi uyarınca da karşılıklı hakarette olayın mahiyetine göre taraflardan birine veya her iki tarafa verilecek olan ceza 1/3 ‘üne kadar indirilebileceği gibi hiç ceza verilmemesinin de söz konusu olabildiği,
İdare Hukukunun kodifiye edilmemiş ve pek çok hukuki boşluğu barındıran yapısı gereği memur disiplin hukukunda hukuki boşluk bulunan hallerde, başta ceza hukuku olmak üzere diğer hukuk dallarındaki mevzuat hükümlerinin idare hukukunun niteliğine uygun düştüğü ölçüde kıyasen uygulanağı,
Nitekim, “bir suç için bir ceza verilir ilkesi”, “şüpheden sanık yararlanır ilkesi”, “lehe olan kanunun uygulanması ilkesi” gibi ceza hukukuna ait olan ve memur disiplin hukuku mevzuatında düzenlemesi bulunmayan müesseseler bakımından doktrin ve idari yargının, bu müesseselerin memur disiplin hukuku bakımından da geçerli olduğunu benimsediği ve bu müesseselerin idare hukukunun niteliğine göre uygulanageldiği,
Memur disiplin hukuku uygulamasında haksız tahrik ve karşılıklı hakaret hallerinin söz konusu olduğu durumlarda, olayın özelliğine göre faile daha hafif bir ceza verilmesi veya hiç ceza verilmemesi hususlarının cezayı verecek olan idare tarafından değerlendirilmesi ve bu değerlendirme sonucuna göre işlem tesis edilmesinin idare hukukunun niteliğine uygun düşeceği,
24/08/2016 tarihinde kavga olayının bir gün öncesinde davacıyla … arasında yaşanan tartışma sırasındaki hakaret içeren bir kısım ifadenin tanık ifadelerinde de belirtildiği, davacının aynı gün idareye bu konuda şikayet dilekçesi verdiği hususuyla birlikte, kavga olayının karşı tarafı …’nin işletme müdürü …’nin amcasının oğlu olduğu, soruşturma kapsamında ifadesine başvurulan güvenlik görevlisi …, . ve …’nin ifadelerinde …’nin ayrımcılık yaptığını, …’nin hakkında çok sayıda tutanak olmasına rağmen işlem yapılmadığını, başka personellerle de sıkıntı yaşadığını belirttikleri,
Ayrıca davacı ve …’nin birbirlerinden şikayetçi olmaları sonucunda Elazığ C. Başsavcılığının . soruşturma nolu dosyası üzerinden “kavgada müşteki şüpheli davacının çay bardağını …’ye vurarak yaraladığı, müşteki şüpheli .’nin de adli emanete kayıtlı bıçaklardan bir tanesi ile davacıyı yaraladığı, müşteki şüphelilerin üzerlerine atılı suçlamaları ikrar ettikleri” gerekçesiyle . Asliye Ceza Mahkemesinde basit yaralama suçundan dava açıldığı,
Bu durumda, davacı hakkında yürütülen disiplin soruşturması sonunda verilecek cezanın, davacının işlediği iddia edilen eylemin haksız tahrikle gerçekleştiği hususu göz önünde bulundurulmak suretiyle değerlendirilmesi gerekirken, bu hususlar gözetilmeden verilen disiplin cezasında hukuka uyarlık, davanın reddi yolundaki Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle . Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin . tarih ve E:., K:. sayılı kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararında ısrar etti
Bölge İdare Mahkemesi ısrar kararının özeti: . Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin . tarih ve E:., K:. sayılı kararıyla; istinaf başvurusunun kabulü ile İdare Mahkemesi kararının kaldırılarak, davanın reddi yolundaki ilk kararda ısrar edilmiştir.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu hangi yönde karar verdi?
Danıştay dava daireleri ile bölge idare mahkemelerinin temyize tabi kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan;
“a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c) Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması” sebeplerinden birinin varlığı halinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali ile yoksun kalınan özlük ve parasal hakların davacıya ödenmesine ilişkin … İdare Mahkemesi kararına yönelik yapılan istinaf başvurusunun kabulü, kararın kaldırılması, davanın reddi yolundaki . Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin . tarih ve E:., K:. sayılı ısrar kararının ONANMASINA,
3. Kullanılmayan .-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi halinde davacıya iadesine,
4. Bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de . Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın … İdare Mahkemesine gönderilmesine, 28/12/2020 tarihinde, kesin olarak oyçokluğu ile karar verildi.
Karşı oy gerekçesinde karşı tarafın işletme müdürünün kuzeni olduğu belirtiliyor
Karşı oy gerekçesinde, Dava dosyasının, . tarih ve . sayılı disiplin soruşturma raporunun, kamera kayıtlarının ve ifade tutanaklarının incelenmesinden; davacının Elazığ ili . Bakanlığı . ve . Tesisleri İşletme Başkanlığı bünyesinde silahsız güvenlik görevlisi olarak görev yaptığı, 24/08/2016 Çarşamba günü sabah saat 08:05 sularında mutfak lavabosunda ellerini yıkamakta olan ve davacı ile aynı birimde çalışan güvenlik görevlisi …’ye ellerini mutfak lavabosunda değil de tuvalet lavabosunda yıkaması gerektiğini söylediği, bunun üzerine … ile aralarında tartışma çıktığı, tartışma esnasında davasının iddiasına göre …’nin davacıya, “..ellerimi burada yıkayacağım, şerefsizlik yapma, emekli ol s…r git, yarın bütün işleri ve saat okumalarını sana kurdurtacağım, telefonla karı kız peşinde koşuyorsun…” demek suretiyle hakaret ettiği, bu hakarete ilişkin ifadelerin davacının … hakkında aynı gün idareye vermiş olduğu şikayet dilekçesinde de belirtildiği, şikayet dilekçesinden haberi olan …’nin ertesi gün yine davacının iddiasına göre davacıya “… O dilekçedekileri sana yalatacam, şerefsizlik yapma s..r git emekli ol” demesi üzerine tartışmaya başladıkları, kamera kayıtlarının izlenmesinden davacının elindeki bardağı karşıya doğru fırlattığı ve aralarında çıkan kavga sonunda …’nin yüzünden ve boynundan, davacının da elinden yaralandığı, olay sonrasında . tarih ve . sayılı yazı ile davacı hakkında soruşturma açıldığı ve yürütülen soruşturma sonunda davacının 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 125/E-(f) maddesi uyarınca Devlet memurluğundan çıkarma cezası ile cezalandırılması üzerine temyizen bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlık konusu olayın oluş biçimi ve gelişimi ile soruşturma esnasında alınan tanık ifadelerinin değerlendirilmesinden, davacının disiplin cezası gerektiren eylemlerinin bulunduğu anlaşılmakla birlikte, kavganın salt davacıdan kaynaklanan bir olay olmadığı ve davacının da bu olay neticesinde yaralandığı, öte yandan kavganın diğer tarafı olan …’nin, işletme müdürünün kuzeni olması nedeniyle korunup kollandığı yolundaki ifadeler göz önüne alınarak, soruşturmanın iki görevli hakkında da etraflı şekilde yürütülerek objektif bir değerlendirme sonunda her iki görevli hakkında da bir değerlendirme yapılması gerektiği halde, salt davacı hakkında soruşturma yürütülerek tesis edilen dava konusu işlemde eksik soruşturma nedeniyle hukuka uyarlık bulunmadığı anlaşıldığından, temyize konu ısrar kararının bozulması gerektiği oyuyla, karara katılmıyorum.
