Vefat eden kişinin ardından geride kalan borçlar, mirasçılar için ciddi bir yük oluşturabiliyor. Eğer ölen kişinin borçları, mal varlığından fazla ise mirasçılar, ölüm tarihinden itibaren üç ay içerisinde “reddi miras” başvurusu yaparak bu yükümlülükten kurtulabiliyor. Bu işlemle birlikte, mirasçılar hem borçlardan hem de taşınır-taşınmaz tüm varlıklardan feragat etmiş oluyor.
Ancak kamuoyunda yanlış bilinen bir durum var: Reddi miras yapılmış olsa dahi, ölen kişinin eşine ve çocuklarına bağlanan dul ve yetim aylıkları alınabiliyor. Çünkü bu maaşlar, sosyal güvenlik mevzuatı kapsamında değerlendiriliyor ve mirasın bir parçası sayılmıyor. Dolayısıyla hak sahiplerinin maaş hakkı devam ediyor.
PRİM BORCU VE MAAŞ BAĞLAMA ŞARTLARI NELERDİR?
Ölen kişinin Bağ-Kur sigortalısı olması durumunda, geride kalanlara ölüm aylığı bağlanabilmesi için vefat tarihinde SGK’ya prim borcunun bulunmaması gerekiyor. SSK (4/a) sigortalılarında ise daha farklı koşullar aranıyor. Bu kapsamda, en az 5 yıllık sigortalılık süresi ve en az 900 gün prim ödemesi olan kişiler için yakınlarına aylık bağlanabiliyor. Prim ödeme gün sayısı 1.800’e ulaştığında, 5 yıl şartı aranmaksızın hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabiliyor.
KİMLER DUL VE YETİM AYLIĞI ALABİLİR?
Sigortalının vefatının ardından, dul eş herhangi bir özel şart aranmaksızın maaş alabiliyor. Ancak bu hak, yeniden evlenmesi durumunda sona eriyor. Çocuklar ise çalışmamaları, emekli olmamaları ve sürekli iş göremezlik geliri almamaları şartıyla ölüm aylığı alabiliyor. Kız çocukları evlenene kadar, erkek çocuklar ise öğrenim gördükleri sürece ve en fazla 25 yaşına kadar bu aylıktan yararlanabiliyor.
YARGITAY’DAN EMSAL KARAR
Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre, mirası reddeden bireyler, ölen yakınının sigortalılığı üzerinden bağlanan dul ve yetim aylıklarını almaya devam edebiliyor. Ayrıca kız çocukları, mirası reddetmiş olsalar bile evlendikleri takdirde “çeyiz yardımı” olarak bilinen iki yıllık ölüm maaşını toplu halde alabiliyor. Bu ödeme, SGK tarafından daha sonra geri istenmiyor. Hak sahiplerinin mağdur olmamaları adına reddi miras yapmaları, dul ve yetim maaşına engel olmuyor.