İKİNCİ EL OTOMOBİL PİYASASINI NELER BEKLİYOR?
Pandemi sürecinden en çok etkilenen sektörlerin başında gelen otomotivde, sıfır otomobil üretimlerinin durması ikinci el araç fiyatlarında ciddi artışa sebep olmuş, bu durum satışları neredeyse durma noktasına getirmişti.
arabam.com Pazarlama Direktörü Dr. Naim Çetintürk hurriyet.com.tr’ye önemli bilgiler verdi.
İkinci el araç piyasası pandemi nedeniyle 2020’yi çok hareketli geçirirken 2021’e durgun başlamıştı. Bugün gelinen noktada Haziran ayı itibariyle satışlar nasıl?
Durgun başlayan 2021’in ilk çeyreği sonunda alınan pandemi tedbirlerinin de etkisi ile satışlarda ciddi bir daralma oldu. Yılın ilk dört ayındaki verilere baktığımızda ikinci el pazarında bir önceki yıla göre ortalama yüzde 25’lik bir düşüş yaşandı. Mayıs ayının ilk yarısında tam kapanma süreci ve bayram etkisiyle satışların ilk dört ay ortalamasının da altında seyrettiğini gözlemledik.
Ancak bayramla birlikte pazarda hareketlilik de başladı. Özellikle mayıs ayının ikinci yarısından itibaren önceki aya göre yüzde 30 civarında bir artış gerçekleşti. Haziran ayı da şu an için mayısın son haftasındaki seviyelerde devam ediyor. Geçtiğimiz yıl haziran ve temmuz aylarında art arda hem sıfır hem de ikinci elde zirveleri görmüştük.
Haziran kapanışının son altı aylık periyodun oldukça üzerinde gerçekleşmesini bekliyoruz. Otomotiv Distribütörleri Derneği verilerine göre, otomobil ve hafif ticari araç pazarı mayısta geçen yılın mayıs dönemine göre yüzde 69,8 büyüdü. Satılan araç sayısı 54 bin 734 adet oldu. İlk beş ay sonunda bir önceki yılın aynı dönemine göre ise pazar yüzde 72 büyüdü ve 314 bin 882 adetlik satış gerçekleşti.FİYATLARDA YÜZDE 2-6 ARALIĞINDA ARTIŞ
Önümüzdeki üç ay için, ikinci el araçlara talep artar mı? Özellikle bu üç aylık süreçte fiyatlarda nasıl değişimler bekleniyor?
Geçtiğimiz yılın haziran-temmuz-ağustos dönemindeki kadar yüksek seviyeler görülmeyebilir. Zira o dönemden günümüze faiz oranları ve dalgalanan dövizin etkisiyle otomobil fiyatlarının daha da arttığını söylemek mümkün. Haziran ayında farklı marka ve modellere göre değişmekle birlikte yüzde 2-6 aralığında fiyat artışları gördük. Önümüzdeki süreçte özellikle dövizde beklenmedik bir değişim söz konusu olmaz ve çip krizi gibi çeşitli nedenlerle bir aksaklık yaşanmazsa fiyatların benzer seviyelerde seyredeceğini söylemek mümkün.
2021 Ocak-Mayıs döneminde pazarın yüzde 85,8’ini vergi oranları düşük olan A, B ve C segmentlerindeki araçlar oluşturdu. Önümüzdeki üç ayda da bu şekilde mi devam eder?
Sıfır araçların nihai fiyatları, girdikleri vergi dilimine göre şekilleniyor ve bu da ikinci el fiyatlarına yansıyor. Geçtiğimiz yıldan bu yana yaşanan fiyat artışları, tüketicileri sıfırda vergi dilimi daha düşük olan ve ülkemizde üretimi yapılan araçlara, ikinci elde ise kilometresi yüksek ve fiyatı daha makul araçlara yöneltti. Platformumuzdaki ilanların dağılımına baktığımız zaman özellikle 50-100 ve 100-150 bin lira bandındaki araçlara ait ilanların pazarın yarıdan fazlasını oluşturduğunu görüyoruz. Bu önümüzdeki süreçte de benzer şekilde devam edecektir.
Grafik: Harun Elibol
40-60 BİN LİRAYA İYİ BİR ARAÇ BULMAK ÇOK ZOR
İkinci elde en çok talep edilen araçlar 100-150 bin lira bandındaki araçlar… Bu fiyatların daha altına otomobil bulmak mümkün mü? Örneğin 40-60 bin lira arasında çok eski olmamak kaydıyla araç alınabilir mi?
Açıkçası 40-60 bin lira aralığında araç bulunabiliyor ancak bu seviyelerde yaşı genç veya kilometresi görece düşük otomobil bulmak mümkün değil. Daha ziyade 2000 model ve altındaki araçların bu fiyat aralıklarında konumlandığını söyleyebiliriz.
Ticaret Bakanlığı, ikinci el araç alım satımıyla ilgili yeni bir düzenlemeye imza attı. 8 yaş ve 160 bin kilometrenin altındaki araçlara ekspertiz raporu zorunluluğu getirildi. Bu durumun piyasalara yansıması nasıl olur?
Ticaret Bakanlığı tarafından ikinci el piyasası için yapılan bu ve benzeri uygulamaları çok yerinde ve yararlı buluyorum. Zira ikinci el araç ticaretinin çok daha güvenli ve profesyonel bir şekilde yapılabilmesi için bu tür regülasyonlar mutlaka olmalı. İkinci el araç almayı düşünen ama hep bir tedirginlik ve şüphe içerisinde satın alma sürecini korkuyla tamamlamaya çalışan tüketicinin endişesi bir ölçüde ortadan kalkabilecek.
‘İKİNCİ EL OTOMOBİLLER, YATIRIMDAN ZİYADE ARTIK TİCARET ARACI OLARAK GÖRÜLÜYOR’
Önceden ikinci el araçlar yatırım aracı olarak görülüyordu, şu an için böyle bir şeyden bahsedebilir miyiz?
Ülkemizde otomobil fiyatlarının Kasım 2020-Şubat 2021 hariç son iki yıldır durmaksızın artış göstermesi ikinci el otomobillerin yatırımdan ziyade, bir ticaret aracı olarak görülmesi sonucunu doğurdu. Sıfır kilometre araçları yetkili satıcıdan teslim alarak direkt satışa çıkaran bireysel kullanıcıların, kaldırımlara park edilmiş ve üzerinde ‘sıfır km satılık araç’ ibaresi olan otomobilleri satışa sunarak kazanç elde etmeye çalıştıklarını gözlemledik. Bununla birlikte farklı meslek gruplarındaki küçük ve orta boy işletmelerin, esnafın al-sat yaparak uzmanlığı dışında ticaret yaptığını görebiliyoruz. Geçtiğimiz yıl özellikle ikinci eldeki rakamların artışında bu durumun da büyük etkisi olmuştu.
Peki insanlar ikinci el araç alırken nelere dikkat etmeliler?
İkinci el araç alırken olumsuzluklar yaşamamak için önce aracın piyasayla uyumlu bir fiyata sahip olup olmadığı araştırılmalı, fazla ucuz veya pahalı olan araçlara şüphe ile yaklaşılmalıdır. Bununla birlikte aracın hasar kaydı sorgusunun kontrolü oldukça önemli ancak tek başına yeterli değildir.
Mümkünse, satıcı tarafından sunulsa bile farklı bir ekspertiz işlemine aracı tabi tutmak, alım sonrası yaşanabilecek üzücü durumların önüne geçecektir. Son olarak devir işlemleri noter huzurunda yapılmalı ve sadece aracın ruhsat sahibine ödeme yapılmalıdır. Bunun dışındaki çeşitli tekliflere mümkün mertebe itibar edilmemelidir.
ÇİP KRİZİ SIFIR ARAÇLARI VURDU! FİYATLAR DAHA DA ARTACAK MI?
Otomotiv sektöründe yaşanan mikroçip tedarik sorunu Türkiye’deki otomotiv fabrikalarını da etkilemiş ve önemli markalardan birkaçı 6 gün süreyle kapatma kararı almıştı. Bu durum sıfır araçlarda doğal olarak piyasadaki fiyatları da oldukça yükseltmişti.
sahibinden.com’un Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Nazım Erdoğan ile konuştuk.
Araçlarda yaşanan çip ve tedarik krizi sebebiyle sıfır kilometre otomobiller oldukça zor bir süreçten geçti/geçiyor. Geçtiğimiz 4-5 ayda sıfır otomobil piyasasında neler yaşandı? Fiyatlarda durumlar nasıldı?
Dünya genelinde talep ve arz dengelerinin değişmesi pek çok endüstriyle birlikte otomotiv sektörünü de etkiledi. Salgının başlangıcında tüketicilerin içgüdüsel bir panik duygusuyla ihtiyaçtan fazla alım yapması gibi şirketlerin de benzer bir davranış içinde bulunduklarını gözlemliyoruz. Salgının etkisiyle fabrikaların tam kapasite çalışamaması, tedarik ağında yaşanan kısmi aksamalar, sağlık kaygılarıyla araç kullanımına artan talebin etkisi sıfır araç piyasasında dalgalanmalara neden oldu. Türkiye özelinde ise faiz, döviz ve vergi dilimlerinde yaşanan değişiklikler de bu sürece etki etti.
Önümüzdeki üç ay için sıfır otomobil piyasasını neler bekliyor? Fiyatlarda artış olur mu?
Aşılama çalışmaların ülkemizde ve dünyada hız kazanması, tedavi için çeşitli ilaçların geliştirilmesi salgının artık hayatımızdan çıkacağı günlerin yakında olduğu sinyalini veriyor. Bu olumlu gelişmeler ışığında fabrikalarda üretimlerin yeniden artması ve tedarik zincirinde yaşanan aksamaların giderilmesi beklentisi yükseliyor.
Bunun sonucunda sıfır araç stokunda artış yaşanması ve sıfır araç fiyatlarının daha öngörülebilir hale gelmesi mümkün olacaktır. Türkiye piyasasına bakacak olursak, yaz aylarının getireceği hareketlilik ve seyahat ihtiyacı sıfır veya ikinci el araçlara olan talebi olumlu etkileme potansiyeli taşıyor.
HAZİRAN, TEMMUZ VE AĞUSTOS’TA SIFIR ARAÇ KAMPANYALARI GELİYOR
Birçok marka sıfır araçlara zam yaptı. Çoğunun haziran ayı zamlı güncel listesi değişmiş durumda… Durum böyle olunca sıfır otomobiller için önümüzdeki süreçte kampanyalar bekleniyor mu?
Bu dönemde özellikle bayileri ziyaret edemeyen ve fiziksel olarak araçları inceleme fırsatı bulamayan tüketiciler araç satın alma taleplerini ertelemeyi tercih ettiler.
Kademeli açılmayla birlikte piyasada yaşanan hareketlilik markaları çeşitli kampanyalarla ellerindeki stokları değerlendirmeye yönlendirdi. Son dönemde kampanyaları etkileyen bir unsur da döviz kurundaki değişimler oldu. Kurun daha stabil hale gelmesi kampanyaları olumlu yönde etkileyecektir. Yaz döneminde sıfır araç kampanyalarının süreceğini öngörüyoruz.