Kronik yorgunluk gibi tipik belirtiler dışında demir eksikliğini ve demir eksikliğine bağlı anemiyi gösteren sıra dışı belirtiler de vardır. İşte demir eksikliğinin 6 ilginç belirtisi.

Demir, besinler yoluyla alınması gereken çok önemli bir mikro besindir ancak beslenme yeterli kalitede ve dengeli olmazsa demir eksikliği ve buna bağlı anemi oluşabilir.

Gıdalarda iki tür demir bulunur. Hayvansal kaynaklı gıdalarda bulunan hem demir ve bitkisel gıdalarda bulunan hem olmayan demir. Hayvansal gıdalardan gelen hem demirin vücutta emilimi çok daha iyidir, bu nedenle hayvansal gıdalar daha kaliteli demir kaynağı olarak kabul edilir. Demir emilimi ayrıca C vitamini ve hayvansal proteinlerin alımıyla artar.

Demir, insan vücudu için önemlidir, çünkü kırmızı kan hücrelerinin oksijen taşımasına ve vücut dokularına oksijen sağlanmasına izin verir. Demir eksikliği, artan kanama, yetersiz beslenme nedeniyle ortaya çıkabilir ve ağır adet gören kadınlarda, hamile kadınlarda ve vejetaryen ve veganlarda yaygındır.

Demir eksikliği emilim bozukluklarından ve yetersiz beslenmeden de kaynaklanabilir. Takviyeler alınarak demir rezervleri yenilenebilir ancak, yeterli demir alımının temeli dengeli beslenmedir.

C vitamini demir emilimini artırıyor

C vitamini, yapısal olarak glikoza benzer ve çoğu hayvanda glikozdan sentezlenebilir. İnsanlar ise C vitamini sentezleyemezler ve onu yiyeceklerle almak zorundadırlar.

C vitamini demir metabolizmasına katılır ve enzimlerdeki demir ve bakır iyonlarının gerekli formda kalmasını sağlar. C vitamini vücutta kolajen oluşumu ve doku yenilenmesi için de gereklidir. C vitamini suda çözünen bir vitamindir ve bu nedenle her gün düzenli olarak alınması gerekir.

Vücudun demir ihtiyacı

Kadınlarda ve erkeklerde demir metabolizması farklıdır. Erkeklerde demir kaybı 24 saatte ortalama 1 mg iken kadınlarda 2 mg civarındadır. Kadınlarda günlük demir ihtiyacı bu nedenle erkeklere göre neredeyse 2 kat daha fazladır.

Ortalama bir diyet 10 ila 15 mg demir içerir. Ancak insan, besinlerdeki demirin sadece yüzde 10-15’ini kullanır, bu da besinlerden 1 ila 1.5 mg demir emildiği anlamına gelir. Bu nedenle, normal beslenen sağlıklı bir kişi, günlük demir kaybını telafi edecek kadar demir almalıdır.

Önerilen günlük demir alımı şu şekildedir:

7 ila 12 ay arası bebek: 11 mg

1-3 yaş: 7 mg

4-8 yaş: 10 mg

9-13 yaş: 8 mg

14-18 yaş erkekler: 11 mg

14-18 yaş kızlar: 15 mg

19-49 yaş erkekler: 8 mg

19-49 yaş kadınlar: 18 mg

50 yaş ve üzeri: 8 mg

Hamile kadınlar: 27 mg

Emziren kadınlar: 10 mg

Demir eksikliğinin nedenleri

Vücuttaki demir eksikliği, aneminin ana nedenlerinden biridir. Bu durum çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir. İlk neden, diyetten yetersiz demir alımıdır. Demir içeren gıdaların alınmaması veya yetersiz alınması, değer düşüklüğünün en yaygın nedenlerinden biridir. Kısıtlayıcı diyetler sırasında demir seviyelerinin düştüğü bilinmektedir, bu nedenle her diyetten sonra demir değerlerini kontrol etmek önemlidir.

İkinci sebep ise kanama yani kan kaybıdır. Kanama, travma, hastalık veya başka bir şeyin sonucu olup olmadığına bakılmaksızın önemlidir. Kadınlarda, uzun süreli ve ağır adet kanamaları varsa genellikle demir eksikliği olur. Hemoroid, divertikül ve kolon kanseri gibi birçok durum demir kaybına neden olur.

Üçüncü neden, demirin zayıf emilimidir. Mide, ince ve kalın bağırsak hastalıkları ile pankreas ve safra kesesi hastalıkları demirin emilimini bozabilir. Atrofik gastrit, çölyak hastalığı ve kronik pankreatit demir emilimini azaltır.

Hamilelik, demir değerinin düşmesine yol açan tek doğal durumdur. Hamilelikte demir ihtiyacı en fazladır. Gebe kadınlarda anemi mutlaka tedavi ile düzeltilmelidir.

Çeşitli enfeksiyonlarda ve kronik birçok hastalıkta demirde azalma veya anemi görülür. Pnömoni, apseler, hepatit B ve C, HIV, endokardit, osteomiyelit, talasemi gibi kan hastalıkları, lenfomalar ve diğer bazı kanser türlerinde demir seviyeleri azalır.

Demir eksikliğini gösteren 6 ilginç belirti

Aşırı yorgunluk gibi tipik belirtilere ek olarak demir eksikliğini gösteren daha az yaygın başka belirtiler de vardır.

Yemek olmayan garip şeyleri arzulamak

Toprak yemeyi sever misiniz? Bu aslında özellikle çocuklarda ve hamile kadınlarda demir eksikliğini gösteren en sıra dışı belirtilerden biridir. Bu tür olağandışı isteklerin neden oluştuğu çözülemese de, demir eksikliği olan kişilerin genellikle toprak, tebeşir, kil, karton vb. gibi gıda dışı maddeleri arzuladıkları bilinmektedir.

Kırılgan ve garip şekilli tırnaklar

Tırnaklarınızın durumu ve görünümü sağlığınız hakkında birçok şeyi ortaya çıkarabilir. Zayıf, kırılgan ve kaşık şeklindeki tırnaklar demir eksikliği olan kişilerde yaygındır. Kaşık tırnakların başka sebeplerden ve sağlık sorunlarından dolayı da oluşabileceğini unutmayın. Bu nedenle sebebin demir eksikliğine bağlı anemi mi yoksa başka bir şey mi olduğunu belirlemek için kan testi yaptırın.

Kuru ve çatlamış dudaklar

Kuru ve çatlamış dudaklar kış aylarında sık görülür, ancak yaz ortasında da görülüyorsa bu, demir eksikliğini gösterebilir. Anemi veya demir eksikliği olan kişilerde, dudakların köşelerini etkileyen belirli bir dudak çatlaması türü oluşur. Bu çatlak köşeler çok rahatsız edicidir ve gülmeyi, yemek yemeyi ve hatta konuşmayı zorlaştırabilir. Dudaklarınızda bu durumu fark ettiyseniz, mutlaka bir uzmana başvurun.

Huzursuz bacak sendromu

Huzursuz bacak sendromundan rahatsız mısınız? Bu, vücudunuzdaki çok düşük demir seviyesinin bir göstergesi olabilecek başka bir belirtidir. Bu durum, ayaklarınızda karıncalanma ve sürekli ağrı gibi bir his uyandırır. Bu duruma neyin neden olduğu tam olarak bilinmemektedir, ancak bazı araştırmalar düşük demir seviyelerinin huzursuz bacak sendromunu tetikleyebildiğini göstermektedir.

Dilde şişme

Şişmiş ve hassas bir dilin meydana geldiği sağlık sorununa atrofik glossit denir ve şişme çok rahatsız edici olabilir. Bu durum ayrıca çiğneme, yutma veya konuşma ile ilgili sorunlara neden olabilir. Araştırmalar, bu sağlık sorununun genellikle demir eksikliğine bağlı anemisi olan kişilerde meydana geldiğini ve ayrıca ağızda kuruluk ve yanma hissi olabileceğini göstermektedir.

Buz arzulamak

Yiyecek dışında olağandışı şeyler için istek duymanın yanı sıra, demir eksikliği olan insanlar bazen alışılmadık derecede güçlü bir buz isteğine sahiptir. Pagofaji adı verilen bu bozukluk şiddetli aneminin en yaygın belirtilerinden biridir. Bu buz isteğine tam olarak neyin neden olduğu bilnimese de, bazı uzmanlar buz çiğnemenin demir eksikliği olan kişilerde uyanıklığı artırdığına veya şişmiş dillerini yatıştırdığına inanmaktadır.