Yazılı sınavda 95,4 puan almasına rağmen sözlü sınavda ise 62,80 puanla başarısız sayılmıştır

Gümrük ve Ticaret Bakanlığının, 120 adet Gümrük ve Ticaret Uzman Yardımcısı kadrosu için personel alımı yapılacağı duyurusu üzerine başvuru yapan davacı, KPSS P 33 puan türüyle Gümrük Birimi (60 kadro) için yapılacak sınava girmeye hak kazanmıştır. 26/04/2014 tarihinde yapılan yazılı sınavda 95,4 puan alarak başarılı olan davacı, 14/05/2014 tarihinde yapılan sözlü sınavda ise 62,80 puanla başarısız sayılmıştır.

Danıştay 12. Daire: Sözlü sınav hukuka aykırı yapılmıştır

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı uzman yardımcılığı sözlü sınavı öncesinde sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların hazırlanmaması, sınav komisyonu tarafından sınav esnasında davacıya sorulan soruların tutanağa bağlanmamış olması, her bir ölçme ve değerlendirme kriterine ilişkin olarak sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince hangi notun takdir edildiğinin ortaya konulmaması nedenleriyle, davacının sınavda başarısız sayılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmamıştır.

Davalı idare savunması: Sözlü sınavı adayın yalnız bilgi düzeyini ölçmeye yönelik değildir

Davalı idare tarafından, sözlü sınavın adayın yalnız bilgi düzeyini ölçmeye yönelik olmadığı, bunun zaten yazılı sınavla yapıldığı, sözlü sınav ile mesleğin nitelikleri de göz önüne alınarak mesleğe uygunluğun tespit edilebilirliği ve kamu yararı ile hizmet gereklerine uygun olanı belirleme noktasında idareye takdir yetkisi verildiği, sözlü sınavın usulüne uygun olarak oluşturulan kurul tarafından usul ve hukuka uygun olarak gerçekleştirildiği, bu nedenle Daire kararının bozulması gerektiği ileri sürülmüştür.

İDDK, Daire kararını onamıştır.

T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No: 2024/1822
Karar No: 2025/88
İSTEMİN KONUSU:
Danıştay Onikinci Dairesinin 21/02/2024 tarih ve E:2020/4945, K:2024/759 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem:
14/05/2014 tarihinde yapılan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Uzman Yardımcılığı sözlü sınavında davacının başarısız sayılmasına ilişkin işlem ile tüm sözlü sınav sürecinin ve 08/08/2012 tarih ve 28378 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Gümrük ve Ticaret Uzmanlığı Yönetmeliğinin 11. maddesinin 10. fıkrasında yer alan “puanlar” ibaresinin iptali istenilmiştir.

Daire kararının özeti:
Danıştay Onikinci Dairesinin 21/02/2024 tarih ve E:2020/4945, K:2024/759 sayılı kararıyla;
Danıştay Onikinci Dairesinin 04/10/2018 tarih ve E:2016/7320, K:2018/3561 sayılı kararının, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Uzman Yardımcılığı sözlü sınavında davacının başarısız sayılmasına ilişkin işlemin iptaline ilişkin kısmının usul yönünden bozulmasına ilişkin Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 25/06/2020 tarih ve E:2019/1099 K:2020/1207 sayılı kararına uyularak;

Sözlü sınavda başarısız sayılma işleminin yargısal denetimin tüm unsurlarıyla gerçekleştirilmesi için sözlü sınav öncesinde, sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmesi, bunun yanında adaylara komisyon başkan ve üyelerince verilen notların gerekçesinin de ortaya konulması gerektiği, aksi halde, davacının sözlü sınavının yargısal denetiminin tüm unsurlarıyla yapılabilmesinin mümkün olmayacağı,

Olayda; davacıya, katıldığı sözlü sınavda elli puan değerinde sınav konularına ilişkin bilgi düzeyini ölçmeye, onar puan düzeyinde olmak üzere bir konuyu özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücünü; liyakati, temsil kabiliyeti, davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğunu; genel yetenek ve genel kültürünü; bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığını tespit etmeye yönelik sorular sorulup sorulmadığı ve sınav komisyonu üyelerince objektif ve hukuka uygun ölçme ve değerlendirme yapılıp yapmadığı hususunda davalı idarece bilgi ve belgenin sunulmadığı,

Bu durumda, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı uzman yardımcılığı sözlü sınavı öncesinde sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların hazırlanmaması, sınav komisyonu tarafından sınav esnasında davacıya sorulan soruların tutanağa bağlanmamış olması, her bir ölçme ve değerlendirme kriterine ilişkin olarak sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince hangi notun takdir edildiğinin ortaya konulmaması nedenleriyle, davacının sınavda başarısız sayılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle, davacının 14/05/2014 tarihinde yapılan Gümrük ve Ticaret Bakanlığı uzman yardımcılığı sözlü sınavında başarısız sayılmasına ilişkin işlemin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:
Davalı idare tarafından, sözlü sınavın adayın yalnız bilgi düzeyini ölçmeye yönelik olmadığı, bunun zaten yazılı sınavla yapıldığı, sözlü sınav ile mesleğin nitelikleri de göz önüne alınarak mesleğe uygunluğun tespit edilebilirliği ve kamu yararı ile hizmet gereklerine uygun olanı belirleme noktasında idareye takdir yetkisi verildiği, sözlü sınavın usulüne uygun olarak oluşturulan kurul tarafından usul ve hukuka uygun olarak gerçekleştirildiği, bu nedenle Daire kararının bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:
Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’NUN DÜŞÜNCESİ:
Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Gümrük ve Ticaret Bakanlığının, 120 adet Gümrük ve Ticaret Uzman Yardımcısı kadrosu için personel alımı yapılacağı duyurusu üzerine başvuru yapan davacı, KPSS P 33 puan türüyle Gümrük Birimi (60 kadro) için yapılacak sınava girmeye hak kazanmıştır. 26/04/2014 tarihinde yapılan yazılı sınavda 95,4 puan alarak başarılı olan davacı, 14/05/2014 tarihinde yapılan sözlü sınavda ise 62,80 puanla başarısız sayılmıştır.
Bunun üzerine, temyizen incelenen dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Uzman istihdamı” başlıklı Ek 41. maddesinde yer alan düzenleme çerçevesinde yürürlüğe konulan (21/08/2020 tarih ve 31220 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ticaret Uzmanlığı Yönetmeliği’nin 37. maddesi ile yürürlükten kaldırılan) Gümrük ve Ticaret Uzmanlığı Yönetmeliğinin 11. maddesinin 9. fıkrasında “Sözlü sınav, adayların;
a) Sınav konularına ilişkin bilgi düzeyi,
b) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücü,
c) Liyakati, temsil kabiliyeti, davranış ve tepkilerinin mesleğe uygunluğu,
ç) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığı,
d) Genel yetenek ve genel kültürü,
e) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığı,
yönlerinden değerlendirilerek, ayrı ayrı puan verilmek suretiyle gerçekleştirilir.” hükmü, aynı maddenin 10. fıkrasında ise “Adaylar, komisyon tarafından dokuzuncu fıkranın (a) bendi için elli puan, (b) ila (e) bentlerinde yazılı özelliklerin her biri için onar puan üzerinden değerlendirilir ve verilen puanlar ayrı ayrı tutanağa geçirilir. Bunun dışında sözlü sınav ile ilgili herhangi bir kayıt sistemi kullanılmaz. Sözlü sınavda başarılı sayılabilmek için 100 tam puan üzerinden en az 70 puan almak gerekir.” hükmü yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Sözlü sınavda başarısız sayılma işleminin, diğer tüm idari işlemlerin yargısal denetiminde olduğu gibi yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden yargısal denetiminin yapılması esastır. İdari işlemin yetki, şekil gibi salt usule ilişkin unsurları ile sınırlı olarak yapılacak bir yargısal denetim, hukuk devleti ilkesinin sağladığı güvenceyi temin etmeyecektir.

Bu itibarla, davacının girdiği sözlü sınav öncesinde, sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmesi, böylece sözlü sınavın nesnel olarak yapılması ve yargısal denetimin tüm unsurlarıyla gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır.

Davacı tarafından verilen cevapların tutanağa bağlanması ve komisyon üyelerince takdir edilen notların gerekçesinin belirtilmesi zorunluluğu bulunmamakla birlikte, süreklilik kazanmış yargı kararları ile yargısal denetimin tüm unsurları ile gerçekleştirilebilmesi için sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların önceden hazırlanması ve tutanağa bağlanması, her adaya sorulan soruların kayda geçirilmesi ve sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince, hangi notun takdir edildiğinin tutanakta ayrı ayrı gösterilmesi zorunluluğu bulunmaktadır.

Temyize konu Daire kararında her ne kadar “adaylara komisyon başkan ve üyelerince verilen notların gerekçesinin de ortaya konulması gerektiği” ifade edilmiş ise de; Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Uzman Yardımcılığı sözlü sınavı öncesinde sınav komisyonunca sınavda sorulacak soruların hazırlanmadığı, sınav komisyonu tarafından sınav esnasında davacıya sorulan soruların tutanağa bağlanmadığı, her bir ölçme ve değerlendirme kriterine ilişkin olarak sorulan sorulara adayların verdiği yanıtlara hangi komisyon üyesince hangi notun takdir edildiğinin ortaya konulamadığı görüldüğünden, davacının sözlü sınavda başarısız sayılmasına ilişkin işlemde bu yönleriyle hukuka uyarlık, Daire kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Bu durumda, temyizen incelenen karar sonucu itibarıyla usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2. Danıştay Onikinci Dairesinin temyize konu 21/02/2024 tarih ve E:2020/4945, K:2024/759 sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile ONANMASINA,
3. Kesin olarak, 22/01/2025 tarihinde oybirliği ile karar verildi.