Memurun bazı şirketleri kurması veya bu şirketlere ortak olması mümkün iken, bazı şirketleri kurması veya ortak olması ise yasaklanmıştır.

Devlet memurları, kendilerine yasaklanmış olan faaliyetler dışında kalan işleri; memuriyet itibar ve güven duygusunu sarsmamak, memuriyet görevi ve nüfuzu ile ilişkilendirilmemek, mesai saatleri içerisinde olmamak ve iş verimini etkilememek kaydıyla  yapabilmektedirler.

Öte yandan, memurlara yasaklanmış olan ticari faaliyetleri yapmaması gereken memurlar, aksi yönde hareket ettiklerinde çeşitli yaptırımlarla karşılaşabilmektedirler.

Memurlara yasak olan ticari ve kazanç getirici faaliyetler

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, memurların ticaret yapmalarına ve diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunmalarına bazı yasaklar getirmiştir.

Bu yasaklara göre, memurlar;

-Türk Ticaret Kanununa göre (tacir) veya (esnaf) sayılmalarını gerektirecek bir faaliyette bulunamazlar.

-Ticaret ve sanayi müesseselerinde görev alamazlar.

-Ticari mümessil veya ticari vekil olmazlar.

-Kollektif şirketlerde ortak olmazlar.

-Komandit şirkette komandite ortak olmazlar.

-Mesleki faaliyette veya serbest meslek icrasında bulunmak üzere ofis, büro, muayenehane ve benzeri yerler açmazlar.

-Gerçek kişilere, özel hukuk tüzel kişilerine veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına ait herhangi bir işyerinde veya vakıf üniversitelerinde çalışmazlar.

Öte yandan, memurların görevli oldukları kurumların iştiraklerinde kurumlarını temsilen alacakları görevler ile üyesi oldukları yapı, kalkınma ve tüketim kooperatifleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve kanunla kurulmuş yardım sandıklarının yönetim, denetim ve disiplin kurulları üyelikleri görevleri, özel kanunlarda belirtilen görevler ile kurumundan izin alınmak kaydıyla yapacakları insani ve sosyal amaçlı gönüllü çalışmaları ise yasaklanmış olan faaliyetler kapsamında değildir.

Memurun adi şirket kurması veya ortak olması

Memurların yapamayacağı faaliyetler arasında, memurların; “Türk Ticaret Kanununa göre (Tacir) veya (Esnaf) sayılmalarını gerektirecek herhangi bir faaliyette bulunması” da yer almaktadır.

Buna göre, memurun; tüzel kişiliği olmayan ve tacir sıfatı taşımayan ancak ortaklarının her birinin ayrı ayrı tacir sıfatı taşıdığı adi şirketlere ortak olması veya bu tür şirketler kurması yasak faaliyetler kapsamında yer almaktadır.

Adi şirket kuran veya ortak olan memura uygulanacak yaptırım

657 sayılı Kanun, ticaret yapan veya Devlet memurlarına yasaklanan diğer kazanç getirici faaliyetleri yapan memurlar hakkında, Kademe İlerlemesinin Durdurulması Cezası verileceğine hükmetmiştir. 

Buna göre, adi şirket kuran veya böyle bir şirkete ortak olan memur hakkında, işlediği fiil nedeniyle Kademe İlerlemesinin Durdurulması Cezası verildiğinde, bu ceza;

*Geçmiş hizmetleri sırasındaki çalışmaları olumlu olan ve ödül veya başarı belgesi alan memurlar hakkında, bir derece hafif disiplin cezası olan Aylıktan Kesme Cezası şeklinde uygulanabilir.

**Disiplin cezası verilmesine sebep olan fiil veya hali, 10 yıl içinde yeniden işleyen memur hakkında (veya bu süre içerisinde aynı derecede cezayı gerektiren ayrı fiil veya halleri üçüncü defa işleyen memur hakkında), bir derece ağır disiplin cezası olan Devlet Memurluğundan Çıkarma Cezası uygulanır.

**İlerleyebileceği son kademede olan memur hakkında, aylığından kesinti yapılmak suretiyle uygulanır ve 10 yıl içinde aynı cezası gerektiren yeni (aynı veya farklı fiil) işlediğinde, hakkında memuriyete son verme işlemi yapılır.