Denizden bin 646 metre yüksekteki Van Gölü yaklaşık 800 bin yaşında. Van Gölü var olduğundan beri inci kefallerine de ev sahipliği yapıyor. Sodalı suda yaşamasına rağmen inci kefalleri aslında tatlı su balığı. Bu nedenle de üreme zamanlarında tatlı suya göç etmek zorundalar. 20 santimetrelik balıkların zaman zaman 4 metrelik çağlayanları aştığı kutsal yolculuk 800 bin yıldır sürüyor. Her yıl nisan ve temmuz ayları arasında bu bölgeye gelenler, akarsulardan yukarıya doğru adeta balık seli aktığına şahit oluyor.
BALIK KALMAMIŞTI
Balıkçılık bölge halkı için de en büyük gelir kaynağı. 1990’lı yılların başında göldeki avcılık, Karadeniz’den kamyonlarla getirilen teknelerle yapılıyordu ve 1995’e gelindiğinde gölde neredeyse balık kalmamıştı. 1992’de bölgede çalışmaya başlayan Prof. Dr. Mustafa Sarı nesli tükenmek üzere olan balığın kaderini değiştirdi. Kendi aracıyla bölgedeki köyleri tek tek dolaşan Mustafa Sarı, tam 25 yıl boyunca balıkları kurtarmak için çalıştı. Mücadelesinde de başarılı oldu. Bugün milyonlarca balık, o çabanın eseri olarak akarsularda özgürce yolculuk yapabiliyor.
EKOTURİZM GELİŞTİ
2000’li yılların başında Van Gölü’nden bin kişi ekmek yerken, bugün 15 bin kişi geçimini balıkçılıktan sağlıyor. İnci kefalinin cirosu 1 milyon dolar iken, sadece 2019 yılında balığın bölgedeki cirosu 12 milyon dolara ulaşıyor. Prof. Dr. Mustafa Sarı’nın oluşturduğu “İnci kefali göç gözlem noktaları” ile birlikte bölgede ekoturizm de gelişiyor.
KİMSE İNANMAMIŞTI
Prof. Dr. Mustafa Sarı Bandırma 17 Eylül Üniversitesi’ne giderken, Van Gölü’nü ve inci kefallerini Dr. Mustafa Akkuş’a emanet ediyor. Bölge halkının “İkinci Mustafa” dediği Dr. Akkuş, inci kefali için mücadele ettikleri o günleri şöyle anlatıyor: “Mustafa Hocam bölgedekilere ‘Bir gün gelecek bu balıkları izlemeye binlerce insan gelecek’ dediğinde ona inanmamışlardı. 2019’daki 9 günlük bayram tatilinde 110 bin turist balıkları izlemek için geldi.”
CEZASI 3500 LİRA
Her yıl 15 Nisan-15 Temmuz tarihleri arasında bütün gölde av yasak. İnci kefalleri akarsular boyunca jandarma tarafından, şehir merkezlerinde ise polis ve zabıta ekipleri tarafından korunuyor. Yasak dönemde bir tane bile balık yakalasanız cezası 3 bin 500 lira.