Bazı fiil veya halleri işleyen memurlar hakkında verilen “aylıktan kesme cezası”, bu cezayı alan memur için önemli sayılabilecek sonuçlar doğurabilmektedir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, Devlet memurları hakkında disiplin cezası verilmesini gerektirecek fiil ve halleri ağırlık derecelerine göre beş gruba ayırmış ve ağırlık bakımından orta derecede ise “aylıktan kesme” cezasını düzenlemiştir.

Kanun; bazı fiil ve halleri işleyen memurlara, brüt aylıklarından 1/30 – 1/8 arasında kesinti yapılmak suretiyle aylıktan kesme cezası verilmesine hükmetmiş ve bu cezayı alan memurların karşılaşabileceği sorunlara da çeşitli hükümlerinde değinmiştir.

Bu yazımızda, aylıktan kesme cezasının memur için doğurabileceği sıkıntılardan bazılarına değinilecektir.

İlave kadem ilerlemesi yapmaya etkisi

Aylıktan kesme cezası alan memur, emsali personelin ulaşacağı derece/kademeye 8 yıl daha geç ulaşacak ve geç ulaştığı seviyenin haklarından da geç yararlanmış olacaktır.

Son 8 yıl içinde herhangi bir disiplin cezası almayan memurlara, aylık derecelerinin yükseltilmesinde dikkate alınmak üzere ilave bir kademe ilerlemesi verilmektedir. 657 sayılı Kanundaki bu düzenlemenin 25.02.2011 tarihinden geçerli olması nedeniyle, bu tarihten sonra “aylıktan kesme” cezası alınması da, ilgili memurun ilave kademe ilerlemesi yapmasını her defasında 8 yıl erteleyecektir.

Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce son altı yıllık sicil notu ortalamasının doksan ve daha yukarı olması şartına bağlanmış olan ilave kademe ilerlemesi uygulaması kapsamında değerlendirilmemiş sicilleri bulunan memurlar için ise geçiş dönemi öngörülmüştür.

Üst dereceye yükselmeye etkisi

Aylıktan kesme cezası alan memur, azami yükselebileceği derecenin üstündeki dereceye 8 yıl daha geç ulaşacak ve bu derecenin haklarından da geç yararlanmış olacak.

Öğrenim durumları, hizmet sınıfları ve görev unvanları itibariyle azami yükselebilecekleri derecelerin dördüncü kademesinden aylık almaya hak kazananların kazanılmış hak aylıklarının kadro şartı aranmaksızın bir üst dereceye yükseltilmesi, son 8 yıl içerisinde disiplin cezası almamış olma şartına bağlamıştır. 657 sayılı Kanundaki bu düzenlemenin 25.02.2011 tarihinden geçerli olması nedeniyle, bu tarihten sonra “aylıktan kesme” cezası alınması da, ilgili memurun azami yükselebileceği derecenin üstündeki dereceye yükselmesini her defasında 8 yıl erteleyecektir.

Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce son altı yıllık sicil notu ortalamasının doksan ve daha yukarı olması şartına bağlanmış olan üst dereceye yükselme uygulaması kapsamında değerlendirilmemiş sicilleri bulunan memurlar için ise geçiş dönemi öngörülmüştür.

Aylık maaşa etkisi

Aylıktan kesme cezası, aylık brüt ücretten 1/30 ile 1/8 aralığında kesinti yapılmak suretiyle uygulandığından, bu cezayı alan memurun maşı bir defalığına da olsa azalmış olacak.

Bu ceza, veriliş tarihini takip eden aybaşında aylık maaştan kesilir. Ancak bu tarihte kesinti yapılmaması daha sonra kesilmesine engel teşkil etmez.

Aylıktan kesme cezası miktarının; Devlet memurunun aylık hesabında esas alınan gösterge ve ek gösterge rakamları toplamının, cezanın verildiği tarihi izleyen aybaşında geçerli olan aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak brüt tutar üzerinden ve ceza oranına göre hesaplanması gerektiğini düşünmekteyiz.

Bu cezanın bazı kurumlar tarafından uygulanmasında, maaşın diğer unsurlarının da dahil edilmesi suretiyle bulunan aylık brüt ücret üzerinden kesinti yapılması yoluna gidildiği de görülebilmektedir. Ancak, 657 sayılı Kanunda “aylık” kavramı ile ilgili hükümlere bakıldığında, aylık kavramının “(gösterge+ek gösterge) x aylık katsayı” anlamına geldiğini görmekteyiz. Öyle ki, en yüksek Devlet memuru aylığı denildiğinde de aynı şekilde hesaplanan bir aylık anlaşılmaktadır.

Bazı görevlere atanma ve bu görevlerde kalma

Aylıktan kesme cezası alan memurlar, 5 yıl boyunca; daire başkanı kadrolarına, daire başkanı dengi ve daha üstü kadrolara, bölge ve il teşkilatlarının en üst yönetici kadrolarına, düzenleyici ve denetleyici kurumların başkanlık ve üyeliklerine, vali ve büyükelçi kadrolarına atanamazlar.

Söz konusu görevlerde bulunurken aylıktan kesme cezası alan memurları ise bu görevlerden alınmaları gerektiğini memurunyeri.com olarak değerlendirmekteyiz.

Hakkında aylıktan kesme cezası verilmiş olan memur, cezanın uygulanmasının üzerinden 10 yıl geçtikten sonra atamaya yetkili amirine başvurarak verilen cezanın özlük dosyasından silinmesini isteyebilir.

Aylıktan kesme cezası alanlar, 657 sayılı Kanunda sayılan görevlerin yanı sıra kurumların özel düzenlemeleriyle getirilen bazı sınırlamalara (bazı görevlere atanma, görevde yükselme ve unvan değişikliği, naklen atanma gibi konularda) tabi olabilmektedirler.

Daha ağır ceza uygulanmasına etkisi

Aylıktan kesme cezası verilmesine sebep olan bir fiil veya hal 5 yıl içerisinde yeniden işlenirse, memur hakkında kademe ilerlemesinin durdurulması cezası uygulaması yapılır. Aylıktan kesme cezasını gerektiren fakat ayrı fiil veya haller nedeniyle verilen cezanın üçüncü uygulaması kademe ilerlemesinin durdurulması cezası şeklinde olur.

Geçmiş hizmetleri sırasındaki çalışmaları olumlu olan ya da ödül veya başarı belgesi almış olan memur hakkında aylıktan kesme cezası verildiğinde, uygulama bir derece hafif olan kınama cezası şeklinde olabilecektir.