NEBEVÎ MAARİF 1 (PEYGAMBERİMİZİN EĞİTİM METODLARI)       « Kamudan Ajans

SON DAKİKA

NEBEVÎ MAARİF 1 (PEYGAMBERİMİZİN EĞİTİM METODLARI)      


Web Banner

                                                      

“Ben ancak ve ancak muallim olarak gönderildim.”  

                                                                                                            Hz. Muhammed (S.A.V) 

            Memleketimizde en fazla konuşulan, hemen herkesin hakkında fikir beyan ettiği mevzulardan biri de eğitim konusu. Pandemiyle birlikte eğitime dair bahislerde değişiklikler olsa, “homeschooling, unschooling” konuşulsa da Türkiye, maarif davasını sulh eylemiş bir ülke değil. “Okullar olmasa işimiz kolaydı” kolaycılığını dahi çözüm olarak dillendirebilen bir zekâ(!) ile eğitimin sorunlarını çözemezdik, çözemedik. Belki yakın bir gelecekte çözemeyeceğiz de. Çünkü; “sokakta kaybedilen iğneyi, samanlıkta aramak” beyhude bir enerji sarfıdır. “Neyi, nerede kaybettiğimizi hatırlayarak” sefere başlarsak, zafer de ALLAH’tan olacaktır. Bu halde adres; bizi biz yapan dinimiz, kültürümüz, “yaşayan Kur’an” Efendimizdir. Sahi, O’nun eğitimi nasıldı, nereden başlamıştı, bin dört yüz yıl sonra da ışığımız olur mu? Bu sualler ve çok daha fazlasının cevabı için, O’nun eğitim anlayışına bakmak gerekir.

            Hz. Muhammed(s.a.v)’in eğitim anlayışından örnekler aktarmadan önce; eğitim ve bilgi neden önemlidir sorusuna birkaç maddede cevaplar vermek yerinde olacaktır.
1-Her konuda eğitimli ve donanımlı olmak Kur’an ahlakını yaşamanın doğal bir sonucudur.
2-Bilgi sahibi olmak, Allah rızasını kazanmak için güzel bir yoldur.
3-Bilgi sahibi olmak, Allah’a olan sevgimizin ve Allah korkumuzun artmasına vesile olur.
4-Kur’an bilimi teşvik eder ve bilime yol gösterir.
5-Din ahlakına uygun olmayan felsefelerle fikri bir mücadele yürütmenin yolu bilgiden geçmektedir.
6-Her konuda iyi eğitim almış olmak, Kur’an ahlakını tebliğ etmede en etkili yollardan biridir.
7-Bilgi, olayların geniş bakış açısı ve değerlendirilmesine ve çözümler üretilmesine olanak sağlar. (1) Ve elbette, mensubu olduğumuz İslam’ın ilk emri “oku” olduğu için bu okuma, bilme, öğrenme süreci olan eğitimin önemi aşikârdır.

            Peygamber Efendimizin eğitim anlayışı genel bir ifade ile; “Bedevî bir toplumu, hâdarî-medenî hale getirme sürecinde yaptıklarının tamamı, O’nun eğitim anlayışını oluşturur”, denebilir.  (2) 

“Ben ancak muallim olarak gönderildim,” (Hz. Muhammed S.A.V- İbn Mace, Mukaddime, 17, No:229; Müslim, Talak 4.) diyerek misyonunu belirten Hz. Peygamber(s.a.s.), bir İslami eğitim modeli ortaya koymuştur. Bu modelin, elbette belirleyici role sahip kalıcı unsurları olmakla birlikte katı bir çerçevesi yoktur, her zaman değişmeye müsaittir… (3)

Peygamberimiz eğitirken öğretir, öğretirken de eğitirdi.” Samimiyetle öğretirdi. Öyle ki; “Güneşi sağ elime, ayı da sol elime koysalar yine bu vazifeyi bırakmam ”derecesinde bir samimiyete sahipti. Merhametli, söylediğini yaşayan, örnek olan, kendisini sevdiren ve seven, ilim arzusu uyandıran, insanlara akıllarının alacağı derecede söz söyleyen biriydi. Peygamberimizin eğitiminde hayat içi eğitim büyük bir yer tutardı. O’nun eğitimi programlıydı. Önce temel kabul edilen îmânî bilgiler, arkasından ibadet, daha sonra da helal ve harama dâhil konuları öğretmiştir. O’nun terbiyesinde yaş sınırı yoktur. Mükâfatta büyük yer tutar, gerektiğinde ikaz eder. Kolaylaştırıcıdır, ayrıntılarla zihin bulandırmayı hoş görmez. Sual, ilmin anahtarıdır diyerek soru sormaya önem vermiştir. Güzel konuşur, güzel hitap ederdi. Sözün az ve öz olmasına dikkat ederdi.  Kendisine has bir üslubu vardı. (4)

Peygamberimiz; eğitimi anne karnına kadar geriye götürür. Her anne babanın çocuk daha anne karnındayken dikkat etmeleri gereken önemli vazifeleri vardır. Bu vazifeler o kadar önemlidir ki Efendimiz (s.a.v.)’in “Şaki daha anasının karnında talihsizdir; said anasının karnında da talihlidir,” buyurur. (Müslüm Kader 3, İbni Mace mukaddime 7, Buhari Kader 1)  (5)

Efendimizin çocuk eğitiminde, “hurma ağacını taşlayan çocuk hadisinde” de görüldüğü üzere; çocuklara sevgi ve şefkatle yaklaştığı, onları dinleyip onların dünyasına girdiği, alternatifler gösterdiği, dua ettiği ve fiziksel temas (dokunma) gerçekleştirdiği görülmektedir… Bir babanın veya öğretmenin çocuğun başını şefkatle okşaması saatlerce konuşmaktan daha etkili olabilmektedir. (6)

Öğreteceği bilgiyi insanların bireysel farklılıklarını dikkate alarak anlattı. Herkese anlayışına ve seviyesine uygun olarak hitap etti. İnsanlara öğrettiği yeni bilgileri, onların anlayacağı örnekler ve benzetmeler yaparak, geçmiş yaşantıları, duygu ve düşünceleri ile ilişkilendirerek anlamalarını ve hayatlarına geçirmelerini sağladı… (7)

            Es-selam

            D E V A M     E D E C EK

  1. İslamiyet’te Eğitime Verilen Önem”, Prof. Dr Hasan Kâmil Yılmaz,  Hz. Muhammed (s.a.v)’in Eğitim Anlayışı, Eğitimde Birlik Derneği Kültür Yay. Ankara, 2011 İkinci Baskı iç: s: 26-29)
  2. Abı Hayat Sohbetleri, Prof. Dr: Hüseyin YILMAZ, Fidan Yazıcıoğlu Kül. Merk. Sivas 20/12/2015)
  3.  “Hz. Peygamberin Eğitim(ciliğ)ini Güncellemede Çoğulluk (I)”, Prof. Dr. M. Şevki AYDIN, Hz. Muhammed(s.a.v.)in Eğitim Anlayışı, Eğitimde Birlik Derneği Kültür Yay. Ankara, 2011 İkinci Baskı iç: s:33)
  4. “Hz. Peygamberin Eğitim(ciliğ)ini Güncellemede Çoğulluk (II)”, Prof. Dr. M. Şevki AYDIN, Hz. Muhammed(s.a.v.)in Eğitim Anlayışı, Eğitimde Birlik Derneği Kültür Yay. Ankara, 2011 İkinci Baskı iç: s:39-49)
  5. “Çocuk Eğitimi Üzerine Farklı Bir Bakış”, Doç. Dr: Muharrem Yıldız,  Hz. Muhammed(s.a.v.)in Eğitim Anlayışı, Eğitimde Birlik Derneği Kültür Yay. Ankara, 2011 İkinci Baskı iç: s:87)
  6.  “Efendimiz (s.a.v)’in Hayatından Bir Örnek Işığında Çocuk Eğitimi”, Doç. Dr: Âdem Akıncı, Hz. Muhammed(s.a.v.)in Eğitim Anlayışı, Eğitimde Birlik Derneği Kültür Yay. Ankara, 2011 İkinci Baskı iç: s:80-85)
  7. “Peygamber Efendimizin Eğitim Metodları (I)” Duygu Kaçaranoğlu, Hz. Muhammed(s.a.v.)in Eğitim Anlayışı, Eğitimde Birlik Derneği Kültür Yay. Ankara, 2011 İkinci Baskı iç: s:63-64)
Ömer Emir DOĞANomer.dogan.58@hotmail.com
Web Banner
Web Banner