Küresel çip krizi büyüyor. Yüksek teknoloji ürünlerinin tamamında artık çip kullanılıyor. İHA, SİHA, Milli muharebe uçağı, elektrikli otomobil, Altay tankı, bütün telsiz ve haberleşme sistemleri entegre çip kullanıyor. AR-GE, ÜR-GE, ileri teknoloji, elektrikli otomobil, uzay araştırmaları, maden araştırması, metalurji sektörü, nükleer güç santralları, gemi imalat sektörü gibi kritik bütün sektörlerde çip olmazsa olmaz hale geldi.Çip ya da yonga olarak da adlandırılan yarı iletkenler, roketlerden jetlere, silah sanayinden, mikrodalgalara, cep telefonlarına kadar her şeye sessizce ama özenle güç veren küçük bileşenlerdir. Bu sebeple de gelişen teknoloji çağında hayati öneme sahipler. Onlar yoksa teknoloji de yok ya da cansız demektir.Dünya basının da çiplerin önemi vurgulanıyor. CNBC’den Kif Leswing, yakın tarihli bir röportajda yarı iletken çipleri “Yazılım dünyayı yiyorsa, çipler dişlerdir.” sözleriyle tanımlamıştı. Yani çipler teknoloji alemi için işte bu kadar önemli.Dünya genelinde şu an otomotiv sektörünü etkileyen çok büyük bir çip krizi var. 2019 yılında başlayan ve esas sebebi pandemi olarak gösterilen çip krizinin aslında neden ve nasıl ortaya çıktığı konusunda kesin ve sağlam bir bilgi ortaya koyabilen yok. Pandemi günah keçisi ilan ediliyor ama krizin sebebi olduğu tam anlamıyla açıklanamıyor. Çünkü ilginç şeyler oluyor.İşte bu da çok çeşitli senaryoları akıllara getiriyor. Volvo, BMW gibi markalar kriz 2022’den önce çözülemez diye açıklarken kimi uzmanlar ise 2023’ü en erken kurtuluş zamanı olarak belirtiyor. Dünya da çok ağır bir tablo var. Çip konusunda en büyük tedarikçilerden olan Çin kısa süre içerisinde krizin biteceğini söylese de bir el de bitmesin diye özel çaba sarf ediyor adeta… Çünkü bırakın bitmeyi tablo gittikçe kararıyor.Danışmanlık firması AlixPartners, tahminine göre küresel otomobil sektöründe çip krizi kaynaklı ciro kaybı 210 milyar doları bulacak. Firma küresel otomobil üreticilerinin bu yıl çip krizi sebebiyle 7,7 milyon araç daha az üretim yapacağını öngördü. Firmanın bir önceki tahmini 3,9 milyon araçlık üretim kaybı olacağı yönündeydi. Yani otomotiv sektörü öyle bir ağır yara aldı ki kapanacak gibi değil.İçten yanmalı, yakıtlı araçların yerini elektrikli araçların alacağı bir değişim sürecine girilmişken ortaya çıkan bu çip krizi otomotiv sektöründe beklenenden çok daha büyük ve hızlı bir devrim gerçekleştireceğe benziyor.Otomotivde büyük bir devrim yaşanacak. Otomotiv sektörü adeta bir resetleme yani sıfırlamaya gidecek. Ve bu süreçte elektrikli araçlar için en doğru ve en gelişmiş teknolojik yatırımları yapan ülkeler otomotiv devlerini tarihin tozlu sayfalarına itip adlarını geleceğe yazdıracak..Yakın tarihte aslında benzer bir devrim yaşandı.Nokia dünyanın en iyi ve lider markası konumundayken yaşanan akıllı telefon devrimiyle artık adından söz eden yok. Sektörde Samsung ve Apple arasında şiddetli bir rekabet var. Samsung teknolojisiyle her zaman Apple’ın Iphone’larından önemli bir mesafeyle önde olsa da arkasındaki küresel sermaye ve elindeki propaganda gücü Samsung’la rekabetini algıyla da olsa hala sürdürmesini sağlıyor.Elektrikli araba teknolojisi aslında bir süredir hayatımızda ama henüz batarya sorunu ve elektriğin yazılımla araç üzerinde verimli şekilde kullanılabilmesi hususları istenen oranda değil. İşte yakıtlı araçlarda dev olan Volkswagen, Audi gibi markaların ürettikleri elektrikli araçlar ortada… Hiçbiri sektöre liderlik edebilecek düzeyde değil.Yaşanmakta olan elektrikli otomobil devrimi işte bu sebeple tüm ülkelere yeni bir fırsat sunuyor. Kim ciddi bir yatırım ve benzersiz bir teknoloji ortaya çıkarırsa bu devrimin kazananı da o olacak! Devlet destekli ciddi ve organize bir yatırım derken sizin de aklınıza Türkiye’nin yerli ve milli otomobili TOGG geldi.Bilim ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank Türkiye’nin ilk yerli ve milli çipini ürettiğini açıkladı. Yani 2014 yılında temeli atılan tesislerde Türkiye her türlü alt yapısını hazırlayarak dünyanın krize girdiği bir süreçte de yerli ve milli çipi ‘Çakıl’ı üretmeyi başarmıştır.Ayrıca, Emirdağ da magnezyum ürütme tesisleri de küresel çip kriziyle birlikte büyük rağbet görüyor. Avrupa’da otomotiv üreticileri magnezyum krizinde gözünü Türkiye’ye çevirdi. Afyonkarahisar Emirdağ’daki bu tesis Avrupa’da tek Türkiye’de ilk magnezyum üretim tesisi 4 yıldır faaliyet gösteren tesis, Avrupa, Amerika ve Uzak Doğu ülkelerindeki alüminyum üreticilerine magnezyum ihraç ediyor.Öncelikle savunma sanayinde kullanılacağı açıklansa da çip üretme kapasitesine erişen Türkiye’nin başka alanlarda da üretebilmesi artık bir sorun olmaktan çıkmış demektir. Yani TOGG çip krizinden etkilenmeyecek. Özetle dünyada nasıl başladığı neden sonlandırılamadığı açıklanamayan çip krizi dünyada en çok 2023’te trafiğe çıkmaya başlayacak olan Türkiye’nin yerli ve milli otomobili TOGG’a yarayacak.Şener MengeneStrateji Enstitüsü Yönetim Kurulu Başkanı
