Memurlara tanınan izin hakları arasında, belli bir mazerete bağlı olarak ve memur tarafından istenmesi halinde kullandırılması zorunlu olan mazeret izinleri de yer almaktadır.
Talep etmesi halinde memura verilmesi zorunlu olan mazeret izinleri, söz konusu mazeretleri yaşayan memurlar tarafından bazen unutulduğu için kullanılamamaktadır. Bu gibi durumlarda, bazı memurlar sonradan kurumlarına müracaat ederek mazeret izni kullanma talebinde bulunabilmektedirler
Bu yazımızda, memurların; evlilik, babalık ve ölüm mazeretlerine istinaden kullanabilecekleri mazeret izinlerini, mazeret gerçekleştikten sonra ne zamana kadar talep edebileceklerinden ve ne kadar süre ile izin kullanabileceklerinden söz edilecektir.
Baba olunması nedeniyle mazeret izni
Eşi doğum yapan memura, talebi üzerine 10 günü aşmayacak şekilde mazeret (babalık) izni verilir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu, memura isteği üzerine babalık izni verilmesini eşinin doğum yapması şartına bağlamıştır. Bu nedenle, memur babalık izni hakkına eşinin doğum yapmasıyla birlikte hak kazanmaktadır. Öte yandan, eşinin doğum yapmasıyla memurun hak kazandığı bu izin, eşi ölü doğum yapan memur tarafından da kullanılabilmektedir.
Bu itibarla, eşi doğum yapan memur, eşinin doğum yapmasından itibaren 10 günü geçemeyecek şekilde babalık mazeretine ilişkin izin kullanabilecektir. Doğumdan itibaren 10 gün geçtikten sonra babalık izni kullanılması mümkün olmayacağı gibi, doğumdan itibaren 3 gün geçtikten sonra babalık izni kullanmak istenmesi durumunda ise en çok 7 gün mazeret izni kullanılabilir.
Evlilik nedeniyle mazeret izni kullanımı
Kendisi veya çocuğunun evlenen memura, talebi üzerine 7 günü aşmayacak şekilde mazeret (evlilik) izni verilir.
657 sayılı Kanun, evlilik mazeretine istinaden memura isteği üzerine mazeret izni verilmesini, kendisinin veya çocuğunun (çocuklarının) evlenmesi olayının gerçekleşmesi şartına bağlamıştır. Bu nedenle, memur evlilik mazeretine ilişkin izin hakkına kendisinin veya çocuğunun evlenmesi ile birlikte hak kazanmaktadır.
Bu itibarla, kendisi veya çocuğu evlenen memur, evliliğe ilişkin resmi nikahın yapılmasından itibaren 7 günü geçemeyecek şekilde evlilik mazeretine ilişkin izin kullanabilir. Resmi nikahın yapılmasından itibaren 7 gün geçtikten sonra evlilik mazeretiyle izni kullanılması mümkün olmayacağı gibi, resmi nikahtan itibaren 5 gün geçtikten sonra bu evlilik nedeniyle mazeret izni kullanmak isteyen memura en çok 2 gün mazeret izni verilir.
Aynı tarihte birden fazla resmi nikah (kendisi ve/veya çocukları) yapılması durumunda, buradaki her evlilik için ayrı ayrı 7 gün süreli mazeret izini verilmezken, örneğin 6 gün arayla iki çocuğunun resmi nikahının yapılması durumunda bu evlilik olaylarından dolayı memurun toplam 13 gün mazeret izni kullanması mümkün olabilir.
Ölüm nedeniyle mazeret izni kullanımı
Eşi vey çocuğu, kendisinin ve nun evlenen memura, talebi üzerine 7 günü aşmayacak şekilde mazeret (evlilik) izni verilir.
Eşi veya çocuğu ölen memura, talebi üzerine 7 günü aşmayacak şekilde mazeret (ölüm) izni verilir ve eşinin ya da kendisinin anne, baba veya kardeşi ölen memura talebi üzerine 7 günü aşmayacak şekilde mazeret (ölüm) izni verilir.
657 sayılı Kanun, ölüm mazeretine istinaden memura isteği üzerine mazeret izni verilmesini, Kanunda sayılan yakınlarından herhangi birinin ölüm olayının gerçekleşmesi şartına bağlamıştır. Bu nedenle, memur ölüm mazeretine ilişkin izin hakkına söz konusu yakınlarından birisinin ölümü ile birlikte hak kazanmaktadır.
Bu itibarla, yukarıda sayılan yakınlarından birisini kaybeden memur, ölüm olayının gerçekleşmesinden itibaren 7 günü geçemeyecek şekilde ölüm mazeretine ilişkin izin kullanabilir. Ölüm olayından itibaren 7 gün geçtikten sonra ölüme bağlı mazeret izni kullanılması mümkün olmayacağı gibi, ölüm olayından itibaren 3 gün geçtikten sonra bu ölüm olayından dolayı mazeret izni kullanmak isteyen memura en çok 4 gün mazeret izni verilir.
Birden fazla yakını aynı gün ölen memura her ölüm olayı için ayrı ayrı 7 gün süreli mazeret izini verilmezken, örneğin 3 gün arayla iki yakınını kaybeden memur bu olaylardan dolayı en çok toplam 10 gün mazeret izni kullanabilir.