Kriz Yönetimi « Kamudan Ajans

SON DAKİKA

Kriz Yönetimi


Web Banner

Kriz yönetimi, geleneksel yönetim yaklaşımından farklı özellikler taşır. Hızlı karar vermeniz, acil sorun çözmeniz gerekir. Deprem, yangın, savaş, sel felaketi ya da başka sorunlar, yönetim açısından ezber bozan özellikler taşır.

Türkiye asrın en büyük felaketlerinden birisi olan 06 Şubat 2023 tarihinde “Kahramanmaraş Depremi” ile karşı karşıya kaldı. 11 ilde 45 000 üzerinde vatandaşımız şehit oldu. 15 milyon civarında vatandaşımız depremden olumsuz yönde etkilendi. 150 bin civarında vatandaşımız yaralandı. 300 binin üzerinde ev yıkıldı. Daha önceki depremlerden farklı olan yönü ise, aynı anda birbirine yardıma gidebilecek 11 ilin, on birinin de mağdur olmasıydı.

Bu tür felaketlerde kriz nasıl yönetilmelidir?

Krizi yönetmenin en önemli tekniği, “Kriz ortaya çıkmadan önce önlem almaktır.” Dünyada önemli 50 deprem olmuşsa bunlardan ikisi Hatay ili ve çevresindedir. Kızıldeniz bile bu fay kırıklarıyla oluşmuştur. Bölgede bulunan Doğu Anadolu fay hattı ve Kuzey Anadolu fay hattının da etkilenmesine neden olmuştur.

Deprem ülkesi olduğumuz bir gerçektir. Deprem ülkelerinde, depreme dayanıklı bina yapmak, kentsel dönüşümü hızlandırmak, denetimleri etkili hale getirmek gerekir. 7.7 şiddetindeki bir depremde 45 000 üzerinde insanımızın şehit olması, 9 şiddetindeki bir depremde yaşanacak felaketin boyutlarını gösterir niteliktedir.

Depremde aktif rol oynayan AFAD ve Kızılay vardı. Sivil Toplum Örgütü olarak Ahbap gibi pek çok yardım kuruluşu da destek oldu. Bu tür organizasyonlar ne kadar iyi yönetilirse yönetilsin, başarılı olma ihtimali düşüktür. Çünkü felaketin şiddeti, boyutu ve etki alanı çok genişti.

Deprem felaketi olmadan önce AFAD tarafından “Kardeş Şehirler” projesi hayata geçirilmeliydi. Kardeş şehirler birinci, ikinci ve üçüncü öneme sahip şekilde örgütlenmeliydi. Örneğin, Kahramanmaraş, Bursa ile, Pazarcık ilçesi Ankara ili Kızılcahamam ilçesi ile kardeş şehir olarak örgütlenmeliydi. Kardeş Şehirler, jeopolitik konuma ve alt yapı özelliğine göre belirlenebilir. Deprem öncesi, bu illerin belediyeleri, yerel yönetimleri “Kriz Eylem Planları” yapmalı, kardeş şehre gidecek “Arama Kurtarma Ekipleri”, çadırlar, yemek karavanları, itfaiye, sağlık ekipleri, güvenlik gibi aciliyeti olan yapılar çok hızlı harekete geçirilmelidir. Deprem esnasında yangın, sel felaketi, arama kurtarma ve güvenlik en önemli uygulamalar arasında yer alır.

“Deprem Eylem Planı”, içerik olarak ev, apartman, site ve mahalle AKUT örgütlenmesini gerektirir. En iyi müdahale dahi 72 saatlik bir rötar yapmak anlamına gelir ki, bu durumda göçük altında kalan pek çok kişi yaşamını yitirebilir. Bu sebeple dünyanın birçok ülkesinde AKUT türü örgütlenme, önce belediyelerde oluşur. Dışarıdan yardım gelmeden evvel yerel olanaklarla ilk müdahale yapılır. Her apartmanın, sitenin ve mahallenin deprem olduğunda göçük altında bulunanları kurtarmak için gerekli olan aletlere ulaşabileceği sandıklar, malzeme barınakları olması gerekir. Ayrıca AFAD ve Kızılay’ın her bölgede çadır ve diğer malzemelere ulaşabilecekleri soğuk hava depolarının da bulunması gerekir. Bu depoları işlevsel hale getirmek amacıyla, halka soğuk hava depo hizmeti de verecek şekilde düzenlenebilir. Madenciler, AKUT örgütlenmesinde en etkili ekiptir. Halen çalışan ve emekli olanlar AKUT yapılanmasına acil alınmalı ve deprem bölgesinde harekete geçirilmelidir.

Deprem olduğunda kötü niyetli kişiler devreye girer. Cinayetler, hırsızlık vb. suçlar yaşanabilir. Kamu ve özel binalar talan edilebilir. Kardeş Şehir örgütlenmesi, hızlıca deprem bölgesine gelip güvenliği sağlaması çok önemli bir durumdur.

Prof. Dr.Necati CEMALOĞLUhaber@hotmail.com
Web Banner
Web Banner