Ülkemizde özellikle son yıllarda işverenler tarafından sağlanan servisler ile işçiler işyerlerine getirilip götürülmektedirler. Özellilkle büyük şehirlerde trafik nedeniyle ve bazı illerde işyeri ile personelin ikamet ettiği yer arasındaki mesafenin çok uzak olması nedeni ile;2-3 saatlik zaman dilimi işveren tarafından sağlanan servis aracında geçirilmektedir.
Çalışanlar da haklı olarak bu durumun çalışma süresi içine dahil edilip edilmediği hususunu merak etmekte kimi zaman da bu durum işçi ve işveren arasında mahkemeye intikal etmektedir.
Kanuni düzenlemeye baktığımızda, 4857 sayılı İş Kanununun 66. Maddesinde bazı hallerin çalışma süresinden sayılacağı belirtilmiştir.
Çalışma süresinden sayılan haller:
(Kanunda sayılan, işçinin günlük çalışma sürelerinden sayılan haller şunlardır: )
1-Madenlerde, taş ocaklarında, veya ne şekilde olursa olsun yer altında veya su altında çalıştırılacak işçilerin çalışma yerlerine inmeleri, girmeleri, çıkmaları için gereken süreler,
2-İşçilerin işveren tarafından işyerlerinden başka bir yerde çalıştırılmak üzere gönderilmeleri halinde yolda geçen süreler,
3-İşçinin işinde her an iş görmeye hazır bir halde bulunmakla beraber çalıştırılmaksızın ve çıkacak işi bekleyerek geçirdiği süreler,
4-İşçinin işveren tarafından başka bir yere gönderilmesi veya işveren evinde veya bürosunda veya işverenle ilgili herhangi bir yerde meşgul edilmesi suretiyle asıl işini yapmaksızın geçirdiği süreler,
5-Çocuk emziren kadın işçilerin çocuklarına süt vermeleri için belirtilecek süreler,
6-Demir yolları, kara yolları ve köprülerin yapılması, korunması veya onarım ve tadili gibi işçilerin yerleşim yerlerinden uzak bir mesafede bulunan işyerlerine hep birlikte getirilip götürülmeleri gereken her türlü işlerde bunların toplu ve düzenli bir şekilde götürülüp getirilmeleri esnasında geçen süreler.
Bu sayılan haller günlük çalışma süresi içinde değerlendirilir.
Maddenin son fıkrası, “İşin niteliğinden doğmayıp da işveren tarafından sırf sosyal yardım amacıyla işyerine götürülüp getirilme esnasında araçlarda geçen süre çalışma süresinden sayılmaz” hükmünü düzenlemektedir.
Maddenin bu açık düzenlemesi neticesinde işverenin bir sosyal yardım amacı olarak sunmuş olduğu servis hizmetinde geçen süre çalışma süresinden sayılmamaktadır ve bu süre için fazla mesai talep etme hakkınız bulunmamaktadır.
Yargıtay 22.Hukuk Dairesinin 17/01/2014 tarihli 2013/1986 esas ve 2014/296 karar sayılı kararında da bu konu tartışılmış olup, kararda özetle;
‘….somut olayda hükme esas alınan bilirkişi raporunda davacının işe gidiş gelişlerinde serviste geçirdiği sürede çalışma süresinden sayılarak fazla çalışma ücreti alacağı hesaplanmıştır.
4857 sayılı İş Kanununun 66. Maddesi gereğince madenlerde, taşocaklarında yahut herne şekilde olursa olsun yeraltında veya sualtında çalışacak işlerde, işçilerin kuyulara dehlizlere, veya asıl çalışma yerlerine inmeleri veya girmeleri ve bu yerlerden çıkmaları için gerekli süreler, işçilerin işveren tarafından işyerlerinden başka bir yerlerde çalıştırılmak üzere gönderilmeleri halinde yolda geçen süreler, demiryolları, karayolları ve köprülerin yapılması, korunması yada onarım ve tadili gibi işçilerin yerleşim yerlerinden uzak bir mesafedeki yerleşim yerlerine hep birlikte getirilip götürülmeleri gereken her türlü işlerde bunların toplu ve düzenli bir şekilde götürülüp getirilmeleri esasında geçen süreler işçinin günlük çalışma sürelerinden sayılır.Aynı maddenin son fıkrasında ise işin niteliğinden doğmayıp da işveren tarafından sırf sosyal yardım amacıyla işyerine götürülüp getirilme esnasında araçlarda geçen süre çalışma süresinden sayılmaz.Bu durumda, 4857 sayılı Kanunun 66. Maddesinin son fıkrası hükmü dikkate alınmadan yanlış değğerlendirme ile davacının işe gidiş gelişlerinde serviste geçen sürenin de çalışma süresinden sayılması hatalıdır…..’ şeklinde açıkça ifade edilmiştir.
Kısacası, 4857 sayılı İş Kanunun 66.maddesi ve bu maddeye atıfta bulunan yüksek yargı kararından da anlaşılacağı üzere, İşin niteliğinden doğmayıp da işveren tarafından sırf sosyal yardım amacıyla işyerine götürülüp getirilme esnasında araçlarda geçen süre çalışma süresinden sayılmaz.